Φοιτητικές εκλογές

Βάλε ένα μάτσο ανθρώπους σε οποιοδήποτε σύστημα, δώσε τους δύο επιλογές και σε λίγο καιρό θα έχουν μοιραστεί σε σταθερό ποσοστό ανάμεσα σε εκείνους που επιλέγουν Α κι εκείνους που επιλέγουν Β.
Μπορείς, βέβαια, να κάνεις και το άλλο: άσε τους να βρουν οι ίδιοι δύο επιλογές και να συσπειρωθούν γύρω τους σε ένα σταθερό ποσοστό που θα παραμένει το ίδιο όσο οι συνθήκες που επηρεάζουν το σύστημα παραμένουν αμετάβλητες.
Θα αντιτείνουν μερικοί πως το δεύτερο φαινόμενο εξαρτάται από τον αριθμό των ανθρώπων. Συστήματα με μικρό αριθμό ανθρώπων μπορούν να μην εμφανίζουν πόλωση και να επικρατεί πλουραλισμός, συστήματα με μεγάλο αριθμό ανθρώπων εύκολα μπορούν, κι ακόμα πιο εύκολα μπορούν να ξεφύγουν από την πόλωση μεταξύ δύο επιλογών και να ακολουθούν τυφλά μία.

Τι συναίβει με τις παρατάξεις στο πανεπιστήμιο; Πως προέκυψε αυτός ο δυισμός; Δεν νομίζω να αναπτύχθηκε από μόνος του. Χωρίς να γνωρίζω την ιστορία πίσω από το φαινόμενο των παρατάξεων θα μαντέψω, και πιστεύω ότι θα πέσω μέσα, πως προήλθε από το πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας (μιλάω για δυισμό αν και υπάρχουν και οι μικρότερες αριστερές παρατάξεις και φωτεινά παραδείγματα ανεξάρτητων υποψηφιοτήτων στις φοιτητικές εκλογές.). Η άποψη μου στηρίζεται σε ένα κύριο γεγονός: οι παρατάξεις φέρουν τα ίδια χρώματα, περιέχουν στα αρκτικόλεξα τους τα ίδια ονόματα και χρηματοδοτούνται από τα ίδια υπάρχοντα κόμματα στην Ελλάδα. Για να μην αναφέρω την εμφάνιση πολιτικών προσωπικοτήτων (φέτος δεν ξέρω αν έγινε) στις εκλογές. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς συνομωσιολόγος – η αλήθεια είναι μπροστά στα μάτια μας και μας μουντζώνει.

Γιατί υπάρχουν όμως; Δεν ξέρω ποια αιτία να πάρω ως πρωταρχική. Θα πάρω, χωρίς ξαναλέω να ξέρω την ιστορία, όποια μου ακούγεται περισσότερο ρομαντική. Θέλω να πιστεύω πως αρχικά δημιουργήθηκαν οι παρατάξεις για να γίνει μία ζύμωση πολιτικών ιδεών στο πανεπιστήμιο (θα έλεγα και ως αντίδραση στην δικτατορία, αλλά δεν γνωρίζω αν υπήρχαν και πριν την μεταπολίτευση) . Διάλογος, έστω φιλονικίες. Το άτομο που θα έβγαινε σπουδαγμένο στην κοινωνία θα είχε συνείδηση, αν όχι της πολύπλοκης και συχνά στυγνής πολιτικής πραγματικότητας, της ιδεολογίας, τουλάχιστον, πίσω από τα υπάρχοντα κόμματα της χώρας του. Και είναι λογικό και απολύτως πρακτικό (παρά το υπόβαθρό της ιδεολογίας που σπάνια κάνει παρέα την πρακτικότητα) να αντιπροσωπεύουν αυτές οι παρατάξεις τα υπάρχοντα κόμματα που ήταν κύριοι εκφραστές κάποιας συγκεκριμένης ιδεολογίας (ακόμα, πιο ρομαντικά βέβαια, απλώς έτυχε και σιγά - σιγά προσάρτησαν στον πυρήνα τους τα ίδια ιδεολογίας κόμματα). Έπειτα, ή παράλληλα, συνειδητοποίησαν πως αποτελούν οργανώσεις που μπορούν να απαιτήσουν από το πανεπιστήμιό τους αλλαγές. Αλλαγές για τον καλό όλων των φοιτητών. Έπειτα, ή παράλληλα, συνειδητοποίησαν τα κόμματα πως οι παρατάξεις είναι εργοστάσια παραγωγής ψήφων και αποφάσισαν να εντείνουν την παρουσία τους σε αυτές, τόσο με τα κατάλληλα χρώματα κι αρκτικόλεξα, όσο και με τις κατάλληλες χορηγίες. Και κάπου εκεί απλά θέματα όπως το αν θα ήταν χρήσιμο να μπορούμε να επαναλάβουμε τα εργαστήρια και την πρόοδο για ένα μάθημα στο οποίο δεν τα πήγαμε καλά, καλύφθηκαν από την ίδια νοοτροπία που επικρατούσε στο μυαλό των πολιτικών προσωπικοτήτων και οπαδών – με ταυτόχρονη εξανέμιση κάποιας πολιτικής ιδεολογίας, που είναι λογικό μιας και τι σημασία έχει αν είσαι καπιταλιστής, σοσιαλιστής, κομμουνιστής, αναρχικός ή κάτι τέλος πάντων ανάμεσα σε αυτά με την επανάληψη της προόδου που προαναφέρθηκε!
Φτάσαμε, τέλος, στο σημείο, τα άτομα που εγγράφονται να το πράττουν κυρίως για ανέλιξη (και κάποια μελλοντική θέση εργασίας ή κονέ), διεύρυνση κοινωνικών σχέσεων, ειδική μεταχείριση από καθηγητές και πρόσβαση σε σος και θέματα παλαιότερων ετών. Ίχνος ιδεολογίας. Ίχνος πρακτικής επίλυσης των θεμάτων που ταλανίζουν την κάθε σχολή. Μάλιστα, τα ανώτερα στελέχη, προφανώς για τη μελλοντική ανέλιξη, μα κι από την έμφυτη μεγαλομανία και δίψα για εξουσία και συσσώρευση περισσότερης δύναμης προσπαθούν να κερδίσουν όλο και περισσότερο κόσμο προσφέροντας όχι μόνο τους τέσσερεις κύριους λόγους που αναφέρθηκαν, αλλά και διασκέδαση με ειδικά event της παράταξης, τα party. Τώρα, αν αλλάξετε την αλληλουχία των προτάσεων θα προκύψουν τα λιγότερο ρομαντικά σενάρια.

Προσφέρουν οι παρατάξεις κάτι το ουσιαστικό; Τίποτα, που δε θα προσέφερε μία γενική συνέλευση έτους κι απαίτηση κάποιων πραγμάτων από την έδρα, χωρίς χρώματα στα μπλουζάκια μας και στο κεφάλι μας. Τίποτα, που δε θα προσέφερε μία με ανοσία στα συμφέροντα επιτροπή καθηγητών ή ειδικών τέλος πάντων. Κι αν μου αντιτείνει κανείς τίποτα θα του δείξω τις θέσεις που έπεσαν τα ελληνικά πανεπιστήμια στην παγκόσμια κατάταξη. Κι αν μου αντιτείνει κάποιος που ανήκει σε οποιαδήποτε μικρή παράταξη κάτι του τύπου «δεν ήμασταν εμείς στην εξουσία γι’αυτό» θα του πω απλά πως ανήκεις σε παράταξη πολιτικής ιδεολογίας που τάχα νοιάζεται για το πανεπιστήμιο, αλλά για κάποιο λόγο δίνει ιδιαίτερη μνεία στο να βάφεται στα κόκκινα και να ακούει συγκεκριμένη μουσική.

Για μένα δεν θα έπρεπε να υπάρχουν παρατάξεις που να επηρεάζουν το πανεπιστήμιο και να βασίζονται στην πολιτική. Τέτοιες αποφάσεις θα έπρεπε να παίρνονται, αν όχι από το σύνολο, από επιτροπές φοιτητών που επιλέγονται για τις απογυμνωμένες από χρώματα ιδέες και προτάσεις τους. Γιατί είναι θλιβερό να θέλουμε να κάνουμε καλύτερα μερικά μαθήματα, να συμφωνούμε όλοι σε αυτό, αλλά οι αποφάσεις μας να παρακωλύονται επειδή η μία παράταξη θέλει να πάει κόντρα στην άλλη κι έχει αποφασίσει να οδηγήσει στην αυτοκτονία μία συνέλευση με το να απαγορεύει στα μέλη της να παρευρεθούν σε αυτή. Δεν είναι να απορεί κανείς πως η Ελλάδα έχει κυλιστεί στο βούρκο. Αν ο δικομματισμός και η τυφλή προσήλωση σε ιδεολογίες (δηλαδή σε απόλυτες αποξενωμένες με την πραγματική ζωή απόψεις) μπορεί να παρομοιαστεί με καρκίνο, τότε έχει κάνει μετάσταση στους ιστούς των βλαστικών κυττάρων του μέλλοντος της χώρας και του πολιτισμού μας – στα πανεπιστήμιά μας. Και επανατροφοδοτείται θετικά. Απορώ καμιά φορά. Εντάξει οι μεγαλύτεροι ζούνε στα παλιά, έχουν άλλη νοοτροπία. Εμείς οι νέοι; Πως αφήνουμε μια παράταξη να μας διατάξει να μην παρευρεθούμε κάπου για να συναινέσουμε για μία σειρά αλλαγών; Πως κοιμόμαστε ήσυχοι όταν ξέρουμε πως λογική άρνηση δεν υπάρχει, ιδεολογική πολιτική άρνηση δεν υπάρχει… υπάρχει όμως μία κενή πολιτική άρνηση τροφοδοτούμενη από άτομα που επειδή είναι στην κορυφή παρατάξεων νομίζουν πως κάποιοι είναι;… αλίμονο, και είναι οι ίδιοι που κάθε βράδυ πριν κοιμηθούν αντιμετωπίζουν στο κρεβάτι τους το βάρος του εαυτού τους.

Μα αν δεν υπάρχουν παρατάξεις η πολιτική ζύμωση θα φωνάξει κάποιος; Η πολιτική ζύμωση ας υπάρξει. Ας δημιουργηθούν παρατάξεις με καθαρά φιλοσοφικό χαρακτήρα που θα διοργανώνουν debate. Ας γίνονται εκλογές που δεν θα επηρεάζουν κάπως ουσιαστικά τη λειτουργία του πανεπιστημίου. Εκλογές που απλώς θα αποτελούν γιορτή της φιλοσοφίας, της ελευθερίας της έκφρασης και της έμμεσης δημοκρατίας.

Τι κενές, αλήθεια, οι παραταξιακές εκλογές σαν κι αυτές που έγιναν όμως σήμερα; Τι χαμένα λεφτά, ενέργεια, δημιουργικότητα; Τι αναίτιο μίσος απέναντι σε αλλόδοξους και αποστάτες; Τι στραγγαλισμός της αυτοεκτίμησης; Τι βιασμός της πολιτικής ιδεολογίας; Τι άλλο να κάνει κανείς από το να βγάλει μια κραυγή σαν κι αυτή του Edvard Munch, μια κραυγή που ανάμεσα στους θορύβους από τις καταμετρήσεις των ψήφων και την αφισοκόλληση είναι τόσο υπόκωφη, τόσο απελπιστικά, σπαραχτικά υπόκωφη…

Αγάπες μου!

Χτες έτυχε να ακούσω κάποια σχόλια υπερπατριωτικά, φιλοαρχαιοελληνικά, αντιαμερικανικά και φυλετικού ρατσισμού γενικότερα προερχόμενα από άτομα σπουδαγμένα, μεγαλύτερα και, στα χαρτιά τουλάχιστον, του σοσιαλιστικού χώρου.
Λόγια σαν τα παραπάνω έχουν ακριβώς την ίδια επίδραση πάνω μου, όπως ένα τρυπάνι που σπάει το κρανίο μου και φτάνει μέχρι την τρίτη κοιλία (ιατρική ποζεριά).
Έμαθα, όπως όλοι στο Λύκειο, πως πατριωτισμός είναι η αγνή αγάπη για την πατρίδα, ενώ αντίθετα εθνικισμός είναι μία στείρα, με ρατσιστικές προεκτάσεις λατρεία. Μία καλή αναλογία είναι να αγαπάει κανείς τη μητέρα του, ενώ κάποιος άλλος να λατρεύει τη δικιά του και να μηδενίζει όλες τις άλλες. Άλλωστε και η πατρίδα φέρει και το προσωνύμιο «μητέρα» (ή «μαμά» στον μαύρο γάτο).
Περνώντας μέσα από τις τάξεις του Λυκείου, ζώντας σε μία μικρή κοινωνία, όπως αυτή των Τρικάλων συνάντησα αυτή τη μικρότητα και τη ψωροπερηφάνια των ελληναράδων, αλλά, δυστυχώς, ήρθα αντιμέτωπος και με έναν στείρο εθνικισμό που πίστευα πως θα τελείωνε με το τέλος της ήβης, μα ακόμα καλά κρατεί. Η αγάπη για το έθνος, για το στρατό μας, για την αστυνομία μας, για τους αρχιδαράδες επαναστάτες μας, για τις ελληνικές ομαδάρες. Η έχθρα ενάντια στα ξένα κράτη και ειδικά στην Τουρκία, Αλβανία, Σκόπια, Βουλγαρία, τώρα τελευταία Γερμανία και, ανάλογα για το πότε οι κινήσεις της μας συμφέρουν ή όχι, Αμερική. Αυτές ήταν οι κύριες αξίες των περισσότερων συμμαθητών μου, αυτές ήταν μερικές από τις αξίες των προαναφερθέντων.
Και φυσικά δύο ήταν τα άλλα κύρια χαρακτηριστικά τους με την πρώτη θέση να καταλαμβάνει η ερωτική σχεδόν προσήλωση στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Είχαμε φιλοσόφους, είχαμε πολεμιστές, είχαμε συγγραφείς, αρχιτέκτονες και γλύπτες, είχαμε τον Περικλή, ΓΕΝΝΗΣΑΜΕ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ ΡΕ ΜΟΥΝΙΑ, είχαμε τους Ολυμπιακούς αγώνες! Μερικοί επίσης σοβαρά πιστεύουν (σοβαρά όμως. Αλήθεια.) πως νικήσαμε τους Άτλαντες, πως πρώτοι φτάσαμε στην Αμερική, πως είμαστε απόγονοι ενός ανώτερου εξωγήινου πολιτισμού, πως οι πανέλληνες είναι αμέτρητοι ανάμεσα στον πληθυσμό των άλλων κρατών.
Με το δεύτερο χαρακτηριστικό να ακολουθεί και, ω θαύμα των θαυμάτων, να δένει άρτια με την επιληπτική κατοχή του αφροδισιακού αρχαιοελληνικού πνεύματος. Η, εξ ανατολής, χριστιανική διδασκαλία. Είμαστε όλοι Χριστιανοί ορθόδοξοι, το γράφουμε στο facebook, το θέλουμε στις ταυτότητες μας, κουβαλάμε τα σταυρουδάκια της βάφτισης στο λαιμό μας, ακούμε προφητείες και συμβουλές γεροντάδων, κουνάμε καταφατικά το κεφάλι με κλειστά τα μάτια: «έτσι, έτσι, καλά τα λέει», πάμε και μια φορά στην σταύρωση μέσα στον ναό της εκκλησίας, βρε αδερφέ. Και, αφού το βλέπεις, ο Θεός (πάντα το θ κεφαλαίο) έχει ξεχάσει τους μισητούς Εβραίους και είμαστε εμείς ο περιούσιος λαός του, εμάς αγαπάει πως το λένε!
Αγάπη για το έθνος! Ναι. Αγάπη για το στρατό μας! Εντάξει. Για την αστυνομία μας! Ναι, οκ. Για τους αρχιδαράδες επαναστάτες μας! Ναι, εν μέρει. Για τις ελληνικές ομαδάρες! Ε, άντε και γαμήσου, μαλακιστήρι. Όχι μόνο για τις ομάδες, όχι. Επειδή είσαι ψεύτης. Πώς κατηγορείς κάθε φορά τους βουλευτές; Ναι, τέτοιος είσαι και χειρότερος. Τουλάχιστον αυτοί λένε συνειδητά τα ψέματα που λένε. Εσύ δεν ξέρεις τι λες κιόλας. Αγάπη για το έθνος; Σοβαρά; Εσύ που έναν αντικαπνιστικό νόμο δεν μπορείς να τηρήσεις, που δεν σέβεσαι τις ώρες κοινής ησυχίας, που δεν σε νοιάζει ο γείτονας σου (μέρος του έθνους σου) παρά μονάχα να περάσει ο εαυτούλης σου καλά, που δουλεύεις όσο λιγότερο μπορείς, που διαβάζεις όσο λιγότερο μπορείς, που θες να παίρνεις όσα περισσότερα μπορείς [«γιατί έτσι παίρνουν και στις άλλες χώρες! (που διαβάζουν και δουλεύουν πολύ όμως)], που είσαι κύτταρο των καφετεριών, που σκορπάς ανελέητα εκατοντάδες ευρώ τα σαββατοκύριακα στα μπουζούκια, αλλά σε μία εγχείρηση να δώσεις τσιγκουνεύεσαι, που ξοδεύεις αμέτρητα λεφτά στις βενζίνες, τα ποτά, τα καινούργια ηχοσυστήματα και τις ζάντες, που κάθε νόμος για σένα είναι ακόμα ένα εμπόδιο για να το ξεπεράσεις; Κι εντάξει για τους άδικους νόμους. Εντάξει κι αν είσαι αναρχικός. Αλήθεια θα το καταλάβω. Αλλά όταν χαλάς τη δημόσια περιουσία, όπως όταν καταστρέφεις τα πάρκα, ρε, όταν πετάς κάτω τα σκουπίδια; Τι εθνοφύλακας είσαι εσύ; Παραφράζοντας τον Νίτσε: «Το ελληνικό έθνος, πέθανε! Εσείς το σκοτώσατε!»
Αγάπη για το στρατό και την αστυνομία; Που είσαι του στυλ «ο στρατός είναι τέλειος» κι αφού μπεις «270 και μία» και «δεν παλεύεται», αλλά όλο για αυτό μιλάς; Που σε πόλεμο δεν έχεις πάρει μέρος, δεν θες, θα βάλεις τον μπαμπά να σε βγάλει από το τάγμα αν τυχόν γίνει, αλλά ΖΗΤΩ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ! Είναι αδύναμος εναντίον οποιουδήποτε σχεδόν άλλου στρατού, αλλά, ναι, ζήτω! ΕΜΕΙΣ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΖΙ ΜΑΣ ΑΔΕΡΦΙΑ! Εικόνες που κλαίνε βυσσινάδα έχετε. Και η αστυνομία. Η υποκρισία της υποκρισίας! Όλο «κωλόμπατσοι», «κωλοτροχονόμοι», «κωλοματατζίδες» και οι περισσότεροι πάτε στην αστυνομία γιατί «δουλεύεις αμέσως»! Παρακαλάτε να μη σας δώσουν κλήση (για μία παρανομία σας ξεκάθαρη) κι έχετε συγγενείς αστυνομικούς που μαζί τους τα πάτε περίφημα! Που είναι τα αρχίδια σας, ώ, Hellinikarus archidaratus;
«Πρόγονοι επαναστάτες, 1821, Ελευθερία ή Θάνατος!», φωνάζετε. Μα όταν τα πανεπιστημιακά βιβλία σας φωνάζουν την αλήθεια, πάνε να σας διαφωτίσουν, εσείς τα κράζετε. Αρνείστε, τα αντικειμενικά στοιχεία! Εθελοτυφλείτε! Σας βγάζουν τον Κωλοκοτρόνη gay. Ε, και τι;! Που είναι το κακό; Πως τον μειώνει; Πως ΣΑΣ μειώνει; Και μη μου πείτε πως είναι αφύσικο και η φύση τα θέλει αλλιώς, γιατί ούτε φυσική, ούτε βιολογία ξέρετε.
Μα και ούτε αρχαία ελληνικά ξέρετε! Εδώ είναι το ωραίο. Ψέλνουμε ύμνους στους ολύμπιους, πλέκουμε εγκώμια για το παρελθόν, θέλουμε να ενστερνιστούμε τις αξίες του! Μα όταν στα θρανία εμφανίζονται μπροστά οι γραμματικές και τα συντακτικά μιλάμε με τον διπλανό μας για το ξεφτιλισμένο ελληνικό ποδόσφαιρο. «Είχαμε Περικλή, Αριστοτέλη, Όμηρο!» Διόρθωση, είχαν οι αρχαίοι έλληνες, εμείς οι νεοέλληνες που είμαστε αποτέλεσμα πρόσμιξης τόσων φυλών και μας ονόμασαν μερικοί αρχαιοελληνολάτρες ξένοι (που τόσο μισούμε τους ξένους) απόγονους των αρχαίων δεν έχουμε, ούτε είχαμε ποτέ τίποτα. Αλλά θα δεχτώ το επιχείρημα περί πολιτισμικής κληρονομιάς και όχι γενετικής (μικρή σημασία έχουν τα γονίδια με τον πολιτισμό που θα τυλιχτείς). Ναι, και πάλι. Τι κάνει εσύ, αγράμματε, κουτοπόνηρε ελληνάρα για το ελληνικό έθνος; Για να τιμήσεις τους προγόνους σου; Χουντικές παρελάσεις; Βρετανόφιλους χουλιγκανισμούς (μια φορά κι έναν καιρό στη Βρετανία, βέβαια); Πως τιμάς τα «ιερά χώματα» που πατάς; Πατώντας με τα Nike σου πάνω τους, υποκριτή των υποκριτών;
Και πως, αχ πως, συνδυάζεις βρε, την Δύση του αρχαιοελληνικού πνεύματος με την Ανατολή της ορθοδοξίας; Από τους αγαπημένους μου ήρωες της αρχαιότητας ήταν ο Προμηθέας που έστειλε τη φωτιά στους ανθρώπους και αψήφησε τους θεούς (ακόμα κι όταν ήμουν θρήσκος). Μα και ο ευλογημένος Αχιλλέας μόνος τους πάλευε και πέθανε, ο Πάρης ήταν αυτός που κρύφτηκε με θεϊκή βοήθεια, ο «κακός» της υπόθεσης. Τι θεούς και παναγίες μου λες που θες τη βοήθεια τους; Και γιατί να στη δώσουν; Σάμπως κάνεις ό,τι επιτάζει η θρησκεία σου; Όχι. Τι ορθόδοξος είσαι μετά; Η συμπεριφορά σου στο μόνο που διαφέρει από την πιο φιλελεύθερη χριστιανική συνιστώσα είναι το θέμα ανοχής των ομοφυλόφιλων.
Οι παπαρολογίες συνεχίζουν. «Έχουμε πάρει βραβεία, Νόμπελ!». Ναι, κι εσύ δεν έχεις διαβάσει καν εξώφυλλο από ποιητική συλλογή του Ελύτη και του Σεφέρη. «Βγάλαμε το τεστ, Παπ!» Ναι, αφού ο Παπανικολάου πήγε στη Γερμανία για μετεκπαίδευση και δεν ξέρεις καν πως λειτουργεί. «Χώρα της δημοκρατίας». Ναι, αλλά δεν ξέρεις καν τον ορισμό της, τι έλεγαν τότε δημοκρατία τι ονομάζουν τώρα..
Και γκρινιάζεις, γκρινιάζεις για την οικονομική κρίση, την κατάσταση… και τι κάνεις; Πες μου, τι κάνεις; Τίποτα. Για άλλη μια φορά δεν θα βγάλεις το φίδι από την τρύπα. Για άλλη μια φορά δεν θα πάρεις θέση. Για άλλη μια φορά φταίνε οι άλλοι. Γιατί αν δεν θες ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, λαός είσαι ρε πούστη μου, 600 άτομα είναι, ανατρέπεις την κυβέρνηση. Βγες κι από την ΕΕ. Αφού δε σου αρέσει, γιατί δεν το κάνεις; Ωραία γκρινιάζεις. Άντε, κουνήσου! Γκρινιάζεις. Καπιταλισμό δεν ήθελες; Να παίρνεις εις βάρος άλλων δεν ήθελες. Ε, έπαιξες κι έχασες. Και το λέω εγώ που αν με κρίνω από μερικές απόψεις μου είμαι καπιταλιστής (όχι κάποιο ελληνικό δεξιό κόμμα όμως). Έτσι είναι το σύστημα, το παιχνίδι. Δεν σου αρέσει; Μπορείς να το ανατρέψεις. Κάνε την επανάσταση σου! Δεν μπορείς τώρα; Γιατί; Α, γιατί θα πας στις 3 για καφέ και τσιγάρο.
Τελικά με τέτοια ψευτιά, υποκρισία, ψωροπερηφάνια, ειδωλολατρία (γιατί είδωλα φτιάξαμε παλιών αξιών και ιδανικών), τεμπελιά, ωχαδερφισμό, πολιτική διχοτόμηση, εθελοτυφλία μακάρι να είμαστε ο περιούσιος λαός του θεού! Μακάρι να μας δοκιμάζει, μακάρι να είναι εκεί την τελευταία στιγμή να μας σώσει. Γιατί μόνοι μας δεν τα καταφέρνουμε. Γιατί τους «βαρβάρους» που προσφέρονται να βοηθήσουν τους εξοστρακίζουμε. Όπα!