Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009

Biology Of a Simple Life (part 6)

Η απλή του ζωή του Τζέικομπ ήταν πλέον παρελθόν. Μέσα σε μία μέρα ο κήπος του σπιτιού του είχε καταστραφεί, και πόσο τον είχε αγαπήσει αυτόν τον κήπο, η δουλειά του είχε καταστραφεί, και πόσο ανούσια του φαινόταν η δουλειά του, και τώρα, ξαπλωμένος σε ένα κρεβάτι, μέσα στην στενή καμπίνα ενός αερόπλοιου είχε πάρει μέρος παρά τη θέληση του σε μια περιπέτεια στην οποία πρέπει να βρει τους φίλους του, να ξεφύγει από το νόμο και να βρει το θεό. Και πόσο όμοιες, κατάλαβε, πως ήταν όλες οι ζωές!

- Ανοησίες, ξεφύσησε. Η ζωή μου καταστράφηκε. Όλα είναι… υπερβολικά… πολύπλοκα. Τι ήθελα από τη ζωή μου; Να είμαι μόνος (ψέμα, του φώναξε μια φωνή μέσα του), να διδάσκω στο πανεπιστήμιο (επιμένεις), να… (ναι;). Αυτά. Ήμουν ευχαριστημένος με όσα είχα.

Γύρισε το μαξιλάρι από την κρύα πλευρά.

- Ο Ζακ; Θα μπορούσα να ζήσω και χωρίς τον Ζακ, άλλωστε ένας άνθρωπος είναι… (αλήθεια;). Εντάξει, εντάξει, είναι φίλος μου, οι φίλοι είναι σημαντικοί… αλλά ίσως οι άνθρωποι να μην χρειάζονται φίλους… (κοινωνική φύση). Ίσως να μην ισχύει αυτό για την κοινωνική φύση του ανθρώπου, ίσως να… (και τόσα χρόνια κοινωνικής ιστορίας; Τα ζώα, αν επιμένεις, θυμήσου τα ζώα!) Τα πάντα οργανώνονται σε ομάδες, λογικό είναι η φυσική επιλογή να έκανε τον άνθρωπο να είναι κοινωνικός, επιβιώνει καλύτερα έτσι… αισθήματα ευφορίας αν είναι με άλλους, θλίψη αν είναι μόνος… (άρα;) Ο άνθρωπος είναι κοινωνικός από τη φύση του… αισθάνεται όμως καλά, επειδή αυτό του το επέβαλε μια εξωγενής τυφλή δύναμη που… (και τι) σημασία έχει; (Όλα τα αισθήματα είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής) Όλα είναι αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής… (είναι φυσιολογικό να θες ανθρώπους κοντά σου. Φίλους, γυναίκες…)

Σηκώθηκε κι έκατσε στο κρεβάτι.

- Όχι, όχι, μπορώ άνετα να ζήσω χωρίς… (Ρόζα) Δεν… (ήσουν ερωτευμένος με τη Ρόζα)… απλά (κι εκείνη την φοιτήτρια που καθόταν στην τρίτη σειρά από δεξιά την Παρασκευή στο αμφιθέατρο. Ήταν καλή) Είναι χρόνια μικρότερή μου (δεν έχει σημασία, απλά ήταν καλή. Το τι θα κάνει εξαρτάται από εσένα, το αν τη βρήκες θελκτική ή όχι από τις ορμές σου) Θελκτική… (αστεία λέξη)

Σηκώθηκε και κοίταξε τα σύννεφα έξω από το φινιστρίνι.

- Πετάω σε ένα αερόπλοιο!, είπε σα να το συνειδητοποιούσε εκείνη τη στιγμή (καλύτερα από το να διδάσκεις στο πανεπιστήμιο). Το πανεπιστήμιο (είναι χάλια. Σου αρέσει ο κλάδος σου, όχι το πανεπιστήμιο.) Το να φτιάχνω τον κήπο μου είναι πολύ καλύτερο (ΠΟΛΥ καλύτερο). Αλλά το να διδάσκω… όχι μου αρέσει. Απλά.. (απλά;!) Απλά δεν μου αρέσει μόνο αυτό! (!) Θα ήθελα να κάνω ένα σωρό άλλα πράγματα (ενδιαφέρον! Αλλά είναι δύσκολο. Καλύτερα να μείνεις άπρακτος, καλύτερα…)

Θυμήθηκε ένα βιβλίο που είχε διαβάσει. Το υποσυνείδητο προσπαθεί να σε κρατήσει σε μια σταθερή κατάσταση ασφάλειας, άσχετα αν στην πραγματικότητα σου αρέσει η κατάσταση αυτή ή όχι. Στην ιδέα και μόνο της οποιαδήποτε αλλαγής αισθανόταν άβολα. Ωραία, αλλά άβολα.

- Θα προσπαθήσω… θα προσπαθήσω να αλλάξω (δύσκολο, επικίνδυνο). Είναι… (καλά είσαι τώρα. Απλά χαλάρωσε) Ίσως πρέπει να χαλαρώσω, όντως… (ωραία. Είναι ωραία η ιδέα μιας μελλοντικής αλλαγής, αλλά τώρα χαλάρωσε) Ναι, τώρα θα χαλαρώσω, μιας και πήρα την απόφαση να αλλάξω, θα είμαι προσεκτικός από εδώ και πέρα (έτσι. Έχεις πολύυυυυ μέλλον μπροστά σου) Έλεος! Με σαμποτάρει το ίδιο μου το μυαλό, γέλασε ο Τζέικομπ.

Δεν ήθελε να σκεφτεί άλλο. Δεν ήθελε να κάτσει κάτω άλλο. Ήθελε να πάει στην γέφυρα και να μιλήσει με τον Lamarck. Απλά το ήθελε.

Ο Τζεικομπ, τελικά, δεν ήταν ένας απλός άνθρωπος. Δούλευε σαν απλός βιολόγος στο πανεπιστήμιο της πόλης του κι έπαιρνε έναν απλό μισθό, ναι. Μα ζούσε σε ένα σπίτι με έναν καταπληκτικό κήπο, μόνος εδώ και χρόνια και απαρτιζόταν μερικές φορές από έναν φίλο! Τον Ζακ!
Δεν είχε οικογένεια, κατοικίδια και πολλές συναναστροφές με ανθρώπους. Ζούσε βλέπετε μία μοναχική ζωή.
Του Τζεικομπ του άρεσαν πάντα τα απλά πράγματα ενώ απέφευγε τα πολύπλοκα. Η βιολογία του φάνηκε απλή σαν επιστήμη, όπως και η δουλειά του καθηγητή. Βέβαια, πέραν της απλότητας, αγαπούσε τη βιολογία και το να διδάσκει! Οι άνθρωποι, με εξαίρεση τον φίλο του, του φαίνονταν πολύπλοκοι. Συνεπώς τους έτρεμε! Βέβαια, δεν τους έτρεμε, ήθελε να συναναστραφεί μαζί τους, αλλά έλλειψη κοινωνικών εμπειριών τον είχαν κάνει να πείσει τον εαυτό του πως τους έτρεμε!
Τέλος ο Τζέικομπ φοβόταν το διαφορετικό. Το καθημερινό γίνεται μια απλή ρουτίνα, ενώ η φυσική του είχε μάθει πως το άγνωστο και τυχαίο είναι χαώδες και το χαώδες όπως και να το κάνουμε είναι αρκετά πολύπλοκο. Αλλά δεν ήταν αυτός ο λόγος! Ο Τζέικομπ απλά φοβόταν την αλλαγή. Όχι, ο Τζεικομπ δεν ήταν καταθλιπτικός. Ήξερε πως έπρεπε να αλλάξει, αλλά συνειδητά δεν έκανε τίποτα για αυτό. Κι αυτό ήταν απλό κι ανθρώπινο – πολύ ανθρώπινο.

Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2009

Biology Of a Simple Life (part 5)

Ο Ζακ δεν μπορούσε να το πιστέψει. Δεν μπορούσε να το χωνέψει. Αν μπορούσε θα το ξανάφερνε στο στόμα του σαν μηρυκαστικό, θα το ξαναμασούσε και θα το ξανακατάπινε. Δεν ήταν μηρυκαστικό όμως. Κι εξακολουθούσε να μη μπορεί να το χωνέψει.

- Εννοείς πως αυτός ο κρίνος είναι ένα χημικό όπλο;
- Δεν θα παίξουμε τον Φώσκολο εντάξει; Αυτό εννοώ, τελείωνε, απάντησε η γυναίκα μπροστά του που κρατούσε στα χέρια της έναν λευκό κρίνο.
- Και πως ακριβώς βρέθηκε στα χέρια σου, κοπέλα μου;!
- Μου τον έδωσαν προφανώς.
- Γαβριέλα, για όνομα του Θεού, φώναξε ο Ζακ. Μας κυνηγούν εδώ και δυο εβδομάδες, έχουμε αποχωριστεί τα προσωπικά μας αντικείμενα σε περίπτωση που έχουν κοριούς, ζούμε σε περιθωριακές περιοχές και ένας Θεός ξέρει τι έχει απογίνει ο Τξέικομπ!
- Σοβάρα, Doppel; Αυτόν τον τρόπο διάλεξες για να ξεδιαλύνεις τι απέγινε ο Ζακ και η γυναίκα από το μπαρ, που μόλις στο προηγούμενο μέρος έκανες νύξη ότι πιθανώς έχει ένα χημικό όπλο; Σπουδαίο τέχνασμα.
- Ε;
- Τίποτα.
- Η αστυνομία, το FBI κτλ ξέρουν για το χημικό όπλο;
- Λογικά το FBI, CIA και λοιπές μυστικές υπηρεσίες ξέρουν ή νομίζουν ότι ξέρουν… αλλά δε νομίζω η αστυνομία να μας κυνήγησε για αυτό. Απλά ήταν βλάκες. Κι απλά την χρησιμοποιούν οι άλλοι για να φτάσουν σε εμένα και το χημικό όπλο.
- …αχ….οκ…και τι όπλο είναι αυτό;
- Α, δεν μπορώ να σου πω.
- Τι; Γιατί; Έχω μπλεχτεί πλέον κι εγώ σε αυτό!
- Ναι… δεν μπορώ. Κοιτά, απλά πρέπει να το παραδώσω κάπου.
- Κάπου που δεν θέλει η κυβέρνηση προφανώς.
- Πίστεψέ με, είναι για το καλό του κόσμου, για το καλό ολόκληρης της ζωής!
- Είναι χημικό όπλο!
- Κολλάς σε λέξεις.

Ο Ζακ δεν μίλησε άλλο. Ακούστηκε ένα χτύπημα στην πόρτα της αποθήκης που κρυβόταν μαζί με τη Γαβριέλα.

- Ο Αδόλφος είμαι!, ακούστηκε μια αντρική φωνή.
- Α, ο κύριος Χίτλερ, μονολόγησε η Γαβριέλα.

Η πόρτα άνοιξε και μπήκε μέσα ένα ψηλός ξανθός άνθρωπος με μουστάκι. Φορούσε μία άσπρη μπλούζα, παντελόνι πιτζάμας και παντόφλες.

- Σας έφερα πρωινό, είπε και άφησε πάνω στο σκονισμένο τραπέζι λίγο ψωμί, κασέρι και δυο κούπες καφέ.
- Ευχαριστούμε κύριε Χίτλερ!, είπε η Γαβριέλα. Κι ευχαριστούμε για την φιλοξενία αυτές τις μέρες. Μην ανησυχείτε άλλο για μας. Ως το μεσημέρι θα έχουμε φύγει.
- Ω, μα είναι υποχρέωσή μου να σας φιλοξενήσω. Ήρθατε σπίτι μου και ζητήσατε καταφύγιο. Κρίμα που δεν είστε Εβραίοι. Θα σας έδινα την ειδική κάμαρα που έχω – μόνο για Εβραίους.
- Και πάλι ευχαριστούμε, είπε η Γαβριέλα.

Ο Ζακ ψέλλισε κι εκείνος ένα «ευχαριστώ» κι ο Χίτλερ έφυγε από την αποθήκη σιγοτραγουδώντας ένα παλιό εβραϊκά τραγούδι. Κοίταξε την Γαβριέλα στα μάτια.

- Οι γονείς του ήταν νεοναζί, πέθαναν, τον ανέλαβε εβραία οικογένεια.
- Αυτά συμβαίνουν μόνο στις ταινίες.
- Και σε κακογραμμένες ιστορίες σε blog, που στηρίζονται στον πολύ διάλογο.
- …ναι κι εκεί…

Η Γαβριέλα πήρε τις δύο κούπες καφέ στα χέρια κι έδωσε τη μία στο Ζακ.

- Ξέρεις, για τον ερωτύλο φίλο του Τζέικομπ, έχεις καιρό να μου την πέσεις.
- Μας κυνηγάει όλος ο κόσμος, Γαβριέλα. Είμαι πολύ αγχωμένος για στην πέσω. Επίσης είμαι πεπεισμένος πως με θες, οπότε δεν κάνω τον κόπο.
- Συνέχισε να είσαι πεπεισμένος για χαζομάρες…
- …
- Τι σκέφτεσαι;
- Που θα πάμε μετά από εδώ;
- Σκεφτόμουν να ναυλώσουμε ένα πλοίο, αεροπλάνο, κάτι.
- Είμαστε παντού επικηρυγμένοι. Δεν θα προλάβουμε να ανεβούμε ούτε σε αερόπλοιο πριν μας καταδώσουν.
- Τότε θα ζητήσουμε την βοήθεια του θείου μου, του Lambert Beer. Είναι πλούσιος και ξέρει πολλούς ανθρώπους που μπορούν να μας βοηθήσουν.
- Πλούσιος θείος, ε; Πάω στοίχημα πως θα μπορεί να μας κρύψει κι από τις μυστικές υπηρεσίες…
- Βολικό, ε, Doppel;
- Ε;
- Τίποτα.
- Αλήθεια, πως βρέθηκες σε εκείνο το μπαρ που είχα πάει με τον Τζέικομπ εκείνο το πρωί;
- Απλά ήθελα να πιω ένα ποτό.
- Απλά.
- Πιο απλά δε γίνεται.

Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2009

Απάντηση σε Davy Jones και Housegirl απο τα σχόλια στο meaning of life 2

Ο θάνατος είναι θεμέλια λίθος των θρησκειών και τελευταίο οχυρό τους, όταν απειλούνται στα πλαίσια της αμφισβήτησης. Δεν υπάρχει κάτι πιο τρομακτικό, ίσως από την ιδέα πως κάποια στιγμή όλα θα τελειώσουν, πως δεν θα υπάρχουμε. Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε, ο θάνατος αγαπημένων προσώπων είναι αβάσταχτος. Στην ερώτηση τι θα έκανα αν πέθαινε κάποιο πολύ αγαπημένο μου πρόσωπο θα απαντούσα «θα γινόμουν θρήσκος», χωρίς φυσικά να εννοώ πως όντως θα ακολουθούσα μία θρησκεία ή κάποια ιδέα που αιωρείται στο χώρο του υπερφυσικού, αλλά απλά θέλοντας να δείξω πόσο παρήγορη είναι η έννοια μιας μετά θάνατον ζωής.

Αν φυσικά ο άνθρωπος που πέθανε είναι καλός. Γιατί, όπως πολύ καλά γνωρίζετε υπάρχει και η θεωρία της κόλασης. Κι εδώ δημιουργείται πιστεύω ένα αίσθημα φόβου που ξεπερνά αυτό του φόβου πως δεν υπάρχει αιώνια ζωή. Η ιδέα της αιώνιας καταδίκης είναι κάτι τόσο φρικτό… εξυπηρετεί όμως έναν «σπουδαίο» σκοπό και η φυσικά οι πανέξυπνοι ιερείς έχουν βρει τρόπους να καθησυχάσουν τους ανθρώπους σε περίπτωση που κάποιος συγγενής του τύχει και πάει στα λημέρια του σατανά! Κρατά τους ανθρώπους κοντά στην πίστη τους, μιας κι αν ξεστρατίσουν θα έρθουν αντιμέτωποι με φωτιές και δόντια που τρίζουν αιωνίως, και όσον αφορά τους ζωντανούς, DON’T PANIC, όπως γράφει και η ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια «γυρίστε τον Γαλαξία με Ωτοστόπ» στο πίσω μέρος της: Τα μνημόσυνα είναι η τελευταία ευκαιρία των νεκρών να σωθούν! Ψυχοφθόρο;, όπως επισήμανε ο Davy Jones. Πολύ. Κι ακόμη περισσότερο για την τσέπη μας…

Οι θρησκείες όντως χαρίζουν παρηγοριά. Ειδικά, όταν ερμηνεύουμε τα κείμενα, όπως εμείς θέλουμε, κι ακούμε τα μισά από αυτά που λένε οι γραφές και οι πατέρες της εκκλησίας, βαπτίζοντας τα άλλα μισά που δεν μας συμφέρουν «προσωπικές απόψεις» (ενώ τα προηγούμενα τα θεωρήσαμε αμόλυντες αλήθειες!)… Βέβαια, δε θέλει πολύ σκέψη να καταλάβουμε πως, λόγω της έλλειψης στοιχείων και δεδομένων, η παρηγοριά που έρχεται δώρο μαζί με μια συγκεκριμένη θρησκεία αν τηλεφωνήσουμε στα 5 πρώτα λεπτά (μαζί με το πολυμίξερ) είναι πέρα έως πέρα… ψεύτικη. Προσωπικά θεωρώ γενναίο εκείνον που αντιλαμβάνεται το σύμπαν, έτσι όπως είναι και πολύ δειλό εκείνον που επιμένει να αγνοεί τα σημερινά δεδομένα που γκρεμίζουν πανεύκολα το οικοδόμημα της πίστης σε θρησκευτικές δοξασίες. Εντάξει, δεν θα καθόμουν να πείσω την 94 χρονών γιαγιά μου πως αυτά που πιστεύει μάλλον δεν έχουν και τόση βάση, μιας κι αυτό θα ήταν απάνθρωπο. Γιατί όντως της προσφέρουν παρηγοριά, ειδικά όταν διανύει τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Αλλά έναν νέο άνθρωπο; Φυσικά και θα τον ενθάρρυνα να αναζητήσει την αλήθεια μιας κι έχει συνήθως πολύ χρόνο για να ζήσει μια ζωή πιο πλούσια, ειλικρινή και ηθική χωρίς την θρησκεία.

Ηθική; Δεν μας προσφέρει η θρησκεία ηθική; Ναι, φυσικά. Από πού να αρχίσω. Από τον Θεό, τον Γιαχβέ, που ξοδεύει τα πέντε πρώτα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης δίνοντας διαταγές για πολέμους, καταστροφές και γενοκτονίες με ένα φετίχ να τιμωρεί αμαρτωλούς, απίστους, να παραδέχεται πως είναι ζηλιάρης κι ο οποιοσδήποτε θα αναγνώριζε την νοοτροπία ενός οκτάχρονου να αναβλύζει από τις άμεμπτες, θεϊκές και τέλειες πράξεις του. Να συνεχίσω στον ίδιο Θεό που υπαγορεύει στο Κοράνι να διαδοθεί η γνώση για την ύπαρξη του μέσω του πολέμου. Ναι, αλλά, θα μου πείτε και θα έχετε δίκιο, ξεχνάς την πιο light μορφή του, εκείνη του καλού Ιησού του Ναζωραίου. Ναι, εκείνου. Ναι, είπε ωραία πράγματα. Αλλά μετά συνέχισε με απειλές για τρίξιμο δοντιών και αιώνιες φωτιές. Αλλά, εντάξει, μπορούμε να βρούμε μικρούς θησαυρούς ηθικής μέσα στα ιερά βιβλία. Αυτό είναι αναμφισβήτητο.
Πηγάζει άραγε η ηθική, ο αλτρουισμός και ο εγωισμός, όμως μέσα από ένα βιβλίο και μόνο; Άραγε, τόσο άγριοι κι απάνθρωποι ήταν οι λαοί πριν το διαβάσουν; Η ιστορία αποδεικνύει το αντίθετο και με πιο τυπικό για μας παράδειγμα, αυτό των αρχαίων Ελλήνων και του πολιτισμού. Επίσης, μία καλή ανάγνωση του Εγωιστικού Γονιδίου θα σας πείσει πως πολύ πιθανόν διάφορες συμπεριφορές, που εμείς βαφτίσαμε ως αλτρουιστικές κι εγωιστικές, είναι απλά Εξελικτικά Σταθερές Στρατηγικές, ως αποτέλεσμα της δράσης της Φυσικής Επιλογής με βασική μονάδα το γονίδιο. Αλλά ακόμη κι αν δε πειστεί κανείς από αυτό… δείτε τον σημερινό κόσμο. Με τους πολέμους, την εθελοτυφλία όλων μας απέναντι στους φτωχούς και ταλαιπωρημένους, την δημιουργία όπλων «έτσι, για να είμαστε σίγουροι»… 2400 χρόνια Βίβλου, δεν μάθαμε και πολύ καλά το μάθημα μας…

Πέμπτη 27 Αυγούστου 2009

Φανατικά ελέυθεροι παραπληροφόρησης

Ένα από τα ωραιότερα πράγματα που κρύβει ο χώρος της επιστήμης είναι το γεγονός πως προοδεύει με δύο τρόπους. Με το να πετύχεις μια θεωρία με την πρώτη και με το να κάνεις λάθος. Είναι αξιοθαύμαστο πως ένας σωστός επιστήμονας αφήνει πίσω κάθε προσωπική φιλοδοξία, τάση για ανάδειξη ή αμαύρωσης της εικόνας του και τόσο θαρραλέα παραδέχεται το λάθος του. Γιατί ο ίδιος δεν είναι η θεωρία που επινόησε. Το φαινόμενο υπήρχε κι εκείνος προσπάθησε να δώσει μια εξήγηση. Αν κάνει λάθος θα ανοίξει τον δρόμο για την πρόοδο με το να το παραδεχτεί.

Έκανα κι εγώ ένας λάθος κι αυτό όσον αφορά το forum στο site, richarddawkins.net. Είχα χαρακτηρίσει τα περισσότερα μέλη ως φανατικούς του Βρετανού επιστήμονα, οι οποίοι θα έκαναν τα πάντα για να τον υποστηρίξουν, ακόμη κι αν εκείνος έσφαλε. Πόσο λάθος έκανα! Τελικά μετά από καιρό ενασχόλησης με εκείνο το forum παρατήρησα πως σχεδόν κάθε άτομο έχει τόσο ανοιχτό μυαλό και είναι έτοιμο να κρίνει κάθε είδους ιδέα που πραγματικά το γεγονός αυτό δίνει ελπίδες για ένα μέλλον με ανθρώπους ελεύθερους από την παραπληροφόρηση.

Δεν έχει σημασία ποιος είσαι και τι έχεις κάνει εκεί μέσα. Αντιμετωπίζεσαι σαν κανονική προσωπικότητα σαφώς (αναπτύχθηκε το συγκεκριμένο σε ένα πολύ ωραίο θέμα στο sub forum της φιλοσοφίας), αλλά να περιμένεις οι ιδέες σου να κοσκινιστούν. Βέβαια να περιμένεις ακόμη πως μερικοί από υπερβολή να μην καταλάβουν κάποια μεταφορική σου φράση, αλλά μικρό το κακό!

Δεν μου αρέσει να αδικώ κανέναν κι εδώ πιστεύω πως έκανα το χρέος μου. Βέβαια, δεν νομίζω κανένας εκεί να διάβασε ποτέ αυτό το blog, αλλά δεν είναι το θέμα να κάνεις πράγματα για τα μάτια των άλλων, αλλά για να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου και θα ήταν έγκλημα ηθικής αν αυτό το blog συνέχιζε την αδικία που δημιούργησε πριν κάποιους μήνες.

Και κάπου εδώ θέλω να απευθυνθώ σε όποιον τυχαίνει και διαβάζει αυτό το κείμενο. Θα ήθελα να με κρίνετε κι εμένα και τα κείμενα μου και να κρίνετε καθετί που ακούτε και να ελέγχετε την κάθε πηγή. Οι αυθεντίες και τα φανταχτερά λόγια είναι ο καλύτερος σύμμαχος του αδαή και ο χειρότερος εχθρός της προόδου. Την κριτική την δέχομαι, όπως ελπίζω να την δέχεστε κι εσείς στη ζωή σας, και την ανέχομαι όταν είναι εποικοδομητική, με επιχειρήματα και δεν είναι προσβλητική. Κι αν παραθέσω κάτι το επιστημονικό, αλλά δεν εμπνέω τον απαραίτητο σεβασμό σαν προσωπικότητα, μην μπερδέψετε την αλήθεια με το πρόσωπό μου. Ο ίδιος άνθρωπος που σας μάλωσε στο σχολείο σας έμαθε και να διαβάζετε. Δεν τα λέω για να πείτε στα σχόλια κάτι του στυλ «σε εμπιστευόμαστε, κτλ». Τα λέω, επειδή θεωρώ πως είναι το σωστό πράγμα να κάνω.

Πέμπτη 16 Ιουλίου 2009

Meaning of Life v.2.0.0

Από βιολογική άποψη κάθε ζωντανός οργανισμός, κάθε κύτταρο έχει μόνο δύο σκοπούς στη ζωή του. Να επιβιώσει και να αναπαραχθεί, με σκοπό να περάσει η γενετική πληροφορία στους απογόνους. Είναι η ίδια η ιδιότητα της αντιγραφής του DNA που «αναγκάζει» σε μεγαλύτερη κλίμακα έναν πολύπλοκο οργανισμό, όπως ο άνθρωπος να θέλει να αναπαραχθεί. Η φυσική επιλογή από τη μεριά της συνέδεσε με το πέρασμα χιλιάδων αιώνων τις δύο αυτές βασικές λειτουργίες με ευχάριστα συναισθήματα κι αισθήσεις. Τα φαγητά είναι νόστιμα και το σεξ απολαυστικό, επειδή εξυπηρετούν τους δύο παραπάνω σκοπούς.
Παρατηρούμε, δηλαδή, ότι από την αρχή της «δημιουργίας» της, η ζωή δεν απαρτίζεται από κανένα άλλο κανόνα. Δεν έχει κάποιο βαθύτερο νόημα. Δεν στηρίζεται πάνω σε κάποιο κρυφό σκοπό. Η ζωή έτυχε πριν 48 περίπου εκατομμύρια χρόνια και ως τυχαίο γεγονός δεν μπορεί να συνδεθεί με κάποιο λόγο για να υπάρχει.
Και για τους αρχικούς οργανισμούς όλα ήταν καλά. Γεννιόντουσαν, προσπαθούσαν να καταλάβουν ένα χώρο μέσα στην οικονομία της φύσης και να επιβιώσουν, μέσω την επικράτηση πάνω σε άλλα ζώα, συγγενικού είδους ή μη, ή την προσαρμογή στις συνθήκες ζωής και περιβάλλοντος του τόπου στον οποίο βρίσκονταν. Τα προβλήματα άρχισαν πριν από 125.000 χρόνια περίπου, όταν, ο τρίτος πίθηκος, όπως ονομάζεται από πολλούς, ο πρόγονος του σημερινού homo sapiens sapiens έκανε το ντεμπούτο του σε κάποιες περιοχές της Αφρικής. Βλέπετε αυτό το είδος υστερούσε κατά πολύ σε σχέση με τα άλλα. Πολύ τρίχωμα δεν είχε για να προστατευτεί από τον ήλιο, ούτε ήταν πολύ ταχύ και τα άκρα του δεν είχαν γαμψά νύχια για να σκάβουν το έδαφος ή να ξεσκίζουν εύκολα τη σάρκα άλλων ζώων. Είχε όμως ένα άλλο χαρακτηριστικό, πολύ σπουδαίο. Πέρα του γεγονότος ότι περπατούσε όρθιος (κάτι που απελευθέρωσε το φάρυγγα και μπορούσε να έχει πολύ μεγαλύτερο ρεπερτόριο ήχων και φθόγγων από τα ξαδέρφια του) και την ανατομία των χεριών του, διέθετε, επίσης και τον μεγαλύτερο εγκέφαλο από όλα τα άλλα ζώα. Που ήταν το πρόβλημα;
Στο γεγονός ότι άρχισε να σκέφτεται τόσο πολύ που έφτασε σε σημείο να συνειδητοποιήσει την ίδια του την ύπαρξη! Και για πρώτη φορά πάνω στη γη, από όσο γνωρίζουμε τουλάχιστον, ένα είδος αναρωτήθηκε «γιατί υπάρχω;». Κι άρχισε να ψάχνει, άρχισε να προσπαθεί να βρει ένα λόγο, ένα νόημα, ένα σχέδιο πίσω από το γεγονός της ύπαρξής του.
Δυστυχώς, όμως, είναι μία αναζήτηση χωρίς νόημα. Αφού η ζωή έτυχε, κι αν δεχτούμε πως κανένα ανώτερο ον δεν έβαλε το χέρι του για να επιτευχθεί αυτό, από την στιγμή που μπορούμε να πούμε πως υπάρχει ζωή αυτόματα η ζωή δεν έχει κάποιο μεγαλύτερο νόημα από την ύπαρξη ενός ατόμου ηλίου. Έχει εγκλωβιστεί, επομένως, ο άνθρωπος σε ένα ταξίδι χωρίς προορισμό.
Αλλά εδώ είναι το αξιοθαύμαστο. Η ανάγκη του για να βρει ένα νόημα να ζει έχει γίνει επιτακτική, τόσο που βάζει σε κίνδυνο την ίδια του την ύπαρξη. Τον βασανίζει, τον κυνηγάει, τον στοιχειώνει κάθε βράδυ στα όνειρα του. «Απελπισμένος», λοιπόν, καθώς είναι προσπάθησε να μαντέψει ποιο μπορεί να είναι το νόημα της ζωής. Κι έτσι έχουμε την δημιουργία διάφορων φιλοσοφιών όσον αφορά τον σκοπό της ύπαρξης μας και τι να κάνουμε με τη ζωή μας. Σε αυτές περιλαμβάνονται και οι θρησκείες. Είτε μιλάνε για ένα καλύτερο μέρος μετά τον θάνατο μας (που πρέπει να φτύσουμε αίμα για να πάμε εκεί) είτε για ένα σχέδιο που έχει κάποιο ανώτερο ον για μας (προφήτες που προετοιμάζουν το έδαφος για τον ερχομό ενός μεσσία) είτε την απαλλαγή των επίγειων απολαύσεων και την κατάκτηση μιας κατάστασης τελείωσης (nirvana κι απαλλαγή από την μετενσάρκωση).
Τόσο πολύ θέλει ο άνθρωπος να έχει σκοπό η ζωή του ή έστω να βρει κάποια απάντηση που προσωπικά τον ικανοποιεί που ενώ γνωρίζει πως ο ίδιος εφηύρε μια συγκεκριμένη φιλοσοφία όχι μόνο την ακολουθεί, αλλά φτάνει στο σημείο να πείθει τον εαυτό του ότι είναι η σωστή, το τέλος του ταξιδιού, και προσπαθεί να πείσει κι άλλους ανθρώπους να την ακολουθήσουν, της παροντικής και των μελλοντικών γενναίων.
Μπορούμε να φανταστούμε τον άνθρωπο, δηλαδή, να αιωρείται σε ένα ατέλειωτο, αιώνιο σκοτάδι που είναι η ζωή του. Τα διάφορα νοήματα που εφηύρε είναι φωτεινά, ζεστά σπίτια ή εκθαμβωτικοί γαλαξίες μέσα στο κρύο διάστημα. Και πολύ απλά διαλέγει σε ποιο από αυτά θέλει να πάει. Η ζωή παραμένει η ίδια. Ο κόσμος δεν αλλάζει. Αλλάζει, όμως, η προοπτική του ανθρώπου και η αντιμετώπιση του κόσμου.

Δευτέρα 13 Ιουλίου 2009

Biology of a Simple Life (part 4)

Ο Τζέικομπ δε μίλησε άλλο. Προτίμησε απλά να ανέβει τη σκάλα και να σκαρφαλώσει το βουνό, κάτι που έγινε με δυσκολία μιας και το σώμα του ήταν υπερβολικά αγύμναστο. Είχε ένα γυμναστήριο κοντά στο σπίτι του, αλλά όταν είχε πάει τον είχε κοροϊδέψει ένας μπρατσαράς τύπος κι από τότε δεν ξαναπάτησε. Ήταν ένας άνθρωπος που κατάπινε τις προσβολές. Όχι, επειδή ήταν άγιος. Απλά ήταν αδύναμος και είχε πείσει τον εαυτό του πως θα ήταν καλύτερα να μην υπερασπίζεται την υπόληψη του. Δυο φορές σκέφτηκε πώς θα ήταν αν μπορούσε να εναντιωθεί σε αυτόν τον τύπο. Είχε ανατριχιάσει και τις δύο.
Όταν κατάφερε, όμως, να φτάσει στην κορυφή του βουνού δεν ανατρίχιασε ακριβώς, αλλά σίγουρα του σηκώθηκαν οι τρίχες. Γιατί μπροστά του αιωρούνταν ένα τεράστιο, γκρι ζέπελιν, από αυτά που έβλεπε στις ταινίες, στα κινούμενα σχέδια και σε μία φωτογραφία κάτω αριστερά στο βιβλίο της ιστορίας της πέμπτης τάξης του high school.

- Θαυμάσιο, έτσι;, τον χτύπησε φιλικά στην πλάτη ο Eric.
- Απρόσμενο θα έλεγα, αλλά και το θαυμάσιο είναι καλή λέξη, αν και δεν την περίμενα.
- Λοιπόν, πάμε!
- Σε αυτό εκεί;
- Ε, ναι.
- Ξέρεις, και μπορείς να με πεις παράξενο, αλλά δεν συνηθίζω να ανεβαίνω σε ζέπελιν στις 6 η ώρα το πρωί. Δεν ξέρω αν το κάνουν οι κατάδικοι ή οι δραπέτες, βέβαια…
- Απλά, ανέβα.

Κι απλά ανέβηκε. Για κακή του τύχη υπήρχε άλλη μια σκάλα που έμοιαζε με DNA όπου κάθε κλώνος ήταν μία τριχιά και οι βάσεις με τους δεσμούς υδρογόνου κομμάτια ξύλου. 8 λεπτά και 10 κάλους στα δάχτυλα αργότερα έπεσε λαχανιασμένος στο deck. 2 λεπτά και μουρμουρώντας «αχ τα δαχτυλάκια μου» κοίταξε μπροστά του και είδε έναν ηλικιωμένο κύριο ντυμένο με ακριβό μαύρο κουστούμι και καπέλο να στηρίζεται σε ένα γυαλισμένο μπαστούνι και να βάζει το χρυσό του ρολόι μέσα από το γιλέκο που φορούσε κάτω από το σακάκι του.

- Πάνω στην ώρα, κύριε Coli. Όπως πάντα.
- Όπως, πάντα; , ρώτησε ο Τζέικομπ τον Eric που έτρεξε και στάθηκε πίσω από τον ηλικιωμένο κύριο σε στάση προσοχής και με τα χέρια σταυρωμένα μπροστά. Όντας ψηλότερος από τον ηλικιωμένο χαμήλωσε το κεφάλι για να δηλώσει σεβασμό.
- Μπαινοβγαίνει συχνά, χαμογέλασε ο γέρος.
- Οκ… μιας και το όχι και τόσο πετυχημένο αστείο από την αρχή άρχισε να γίνεται βαρετό, μπορείτε να μου πείτε ποιοι ακριβώς είστε και πως με καταφέρατε να επιβιβαστώ σε ένα… ζέπελιν;
- Επιτρέψτε μου να συστηθώ…
- Αλίμονο
- … λέγομαι Lamarck. Από εδώ είναι ο μπάτλερ και βοηθός μου, ο κύριος Eric Coli. Φαντάζομαι γνωριστήκατε μερικές ώρες πιο πριν. Πως βρεθήκατε εδώ; Σας κυνηγούσε η αστυνομία, σας έπιασε, μπήκατε φυλακή και δραπετεύσατε. Πιστεύετε στη μοίρα, κύριε…
- Wilkins.
- Κύριε, Wilkins. Πιστεύετε στη μοίρα;
- Όχι.
- Ούτε εγώ! Οπότε το γεγονός πως επιβιβαστήκατε πάνω στο ζέπελιν μου είναι καθαρά θέμα τύχης. Έτυχε να μπεις στο ίδιο κελί με τον κύριο Coli.
- Eric Coli? E. Coli? Σαν πολλά ονόματα βιολογίας δεν μαζεύτηκαν;
- Διεστραμμένο, έτσι;
- Ναι, αλλά… αχ… που να ξέρετε κι εσείς, γιατί με κυνηγάει η αστυνομία…
- Αν είστε ο Τζέικομπ Wilkins καθηγητής πανεπιστημίου, τότε στο internet διάβασα πως είστε ένας από τους μεγαλύτερους εγκληματίες του αιώνα μας.
- Μα αυτό είναι τρελό! Δεν έχω πειράξει ούτε μύγα, που λέει ο λόγος!
- Που λέει ο λόγος;
- Ε το καλοκαίρι μαζεύονται αν αφήσεις το παράθυρο ανοιχτό. Έχω βάλει σίτες βέβαια στα παράθυρα, αλλά όταν κάνω γενική καθαριότητα…
- … ναι, καταλαβαίνω.
- Άλλωστε και στη σχολή, ως φοιτητής, τότε, είχα γαμήσει τις δροσόφιλες ανάποδα στα πειράματα.
- Ε, δουλειά σας ήταν.
- Ναι, δεν… δεν με πείραξε ποτέ να σας πω την αλήθεια.
- Να επιστρέφαμε στο θέμα μας, παρεναίβει ο Eric.
- Ναι, φυσικά, φυσικά, είπε ο κύριος Lamarck. Η αστυνομία σας έχει προσάψει τόσες πολλές κατηγορίες που αυτή τη στιγμή που μιλάμε σας κυνηγάει εκτός από το FBI και τη CIA, ολόκληρος ο στρατός.
- FBI… άρα είμαστε στην Αμερική…
- Συγγνώμη, τι;
- Όχι, τίποτα, τίποτα… πληροφορίες για τον αναγνώστη.
- Μάλιστα λένε πως ένας άνδρας και μία γυναίκα που ήταν μαζί σας σε ένα μπαρ χτες κουβαλούν ένα θανατηφόρο χημικό όπλο!
- Μα.. μα… δεν είναι δυνατόν…
- Το αρνείστε;
- Ε… δεν μπορώ να πως με σιγουριά αν είχαν ή όχι….
- Θεσπέσια!
- Να άλλη μια λέξη που δεν περίμενα.
- Λοιπόν… λέω να φύγουμε!
- Με το ζέπελιν;
- Φυσικά.
- Και να πάμε που;
- Πρώτα να βρούμε τους φίλους σας.
- Ας αφήσω το λόγο προς το παρόν κι ας ρωτήσω «και μετά;»
- Μετά πάμε να βρούμε τον Θεό.
- Τον Θεό.
- Ναι, τον Θεό. Εξήγησε, κύριε Coli.
- Ο κύριος Lamarck, πριν καιρό, είχε βάλει ένα στοίχημα με το Θεό και το κέρδισε. Οπότε, τώρα, πηγαίνει να παραλάβει την ανταμοιβή του.
- Και τους φίλους μου τι τους θέλετε;
- Θέλουμε το χημικό τους όπλο, είπε ο κύριος Lamarck και ξεκίνησε να προχωράει προς το εσωτερικό του ζέπελιν. Αν ο Θεός αρνηθεί να μου δώσει αυτό που δικαιούμαι θα τον σκοτώσω.

Κυριακή 14 Ιουνίου 2009

Ethical Corpus

Ένας φίλος που ήρθε από Θεσσαλονίκη μου έφερε να διαβάσω το βιβλίο «Όταν έκλαψε ο Νίτσε», του ψυχίατρου Ίρβιν Γιάλομ. Το βιβλίο δεν είναι ένα βιβλίο γεμάτο φιλοσοφίες του Νίτσε. Είναι ένα μυθιστόρημα με πολύ ενδιαφέρουσα πλοκή και ολοζώντανους χαρακτήρες, ειδικά ο ανθρώπινος Νίτσε με εξέπληξε, το οποίο βέβαια έχει καταπληκτικούς διαλόγους ανάμεσα στον γιατρό Μπρόιερ και τον ασθενή του, Νίτσε, και μερικές φράσεις από τα βιβλία του φιλοσόφου.
Έχοντας γυρίσει σπίτι κατά τη 1 και μισή χτες, μη θέλοντας να μπω στο ίντερνετ αποφάσισα να συνεχίσω το βιβλίο που το είχα αφήσει κάπου στο 6ο κεφάλαιο. Κι εκεί που διάβαζα μου έκανε εντύπωση μία φράση (πολλές μου έκαναν, αλλά εκείνη με έβαλε σε σκέψεις), η οποία έλεγε: «Ποια είναι η σφραγίδα της απελευθέρωσης; - Να μην ντρέπεσαι πια μπροστά στον εαυτό σου!»
«Να μην ντρέπεσαι πια μπροστά στον εαυτό σου!». Το σκέφτηκα και το ξανασκέφτηκα. Προσπάθησα να καταλάβω πως ο Νίτσε εννοούσε την απελευθέρωση. Το μόνο σίγουρο ήταν ότι μιλούσε για την κατάκτηση της εσωτερικής ελευθερίας. Η ώρα ήταν 3 παρά τέταρτο. Ως τις 4 είχα δομήσει την ακόλουθη θεωρία.

Καταρχάς θεώρησα πως ο αφορισμός του Νίτσε ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δηλαδή, ότι όντως ισχύει αυτό που λέει. Δεν μπορούσα να το συμβιβάσω όμως τόσο με την συνταγματική, εξωτερική εξασφάλιση της ελευθερίας, όσο και με την εσωτερική εξασφάλιση της. Έτσι λοιπόν θεώρησα πως η φράση δεν αναφέρεται, ή τουλάχιστον δεν βρίσκει εφαρμογή, στην έννοια της ελευθερίας σε κοινωνικό επίπεδο και όπως ανέφερα παραπάνω εφαρμόζεται μόνο στην δεύτερη περίπτωση.
Θυμήθηκα, έπειτα, μία φράση ενός ψυχολόγου που είχα διαβάσει που έλεγε πως η πραγματική ενοχή είναι αυτή που αισθανόμαστε επειδή δεν ανταποκριθήκαμε στα δικά μας κριτήρια κι όχι σε εξωτερικά (τι θα πει ο κόσμος, η θρησκεία).
Έχοντας, λοιπόν, το παραπάνω στο νου μου, έβγαλα το συμπέρασμα, πως αφού για να απελευθερωθεί κάποιος πρέπει να μην ντρέπεται μπροστά στον εαυτό του, πρέπει να μην νιώθει ενοχές ερχόμενος αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό. Δηλαδή να έχει ανταποκριθεί στα προσωπικά του κριτήρια. Και τι είναι αυτά τα προσωπικά κριτήρια; Ένα (προσωπικό) οικοδόμημα κανόνων ηθικής.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη αυτού του οικοδομήματος, όμως; Από που είναι καλό να αντλήσουμε αυτούς τους κανόνες ηθικής;

Αν μιλάμε για την δημιουργία ενός ολοδικού μας, προσωπικού υγιούς σώματος ηθικών κανόνων, τότε οφείλουμε να αντλήσουμε τους κανόνες αυτούς με τον εξής τρόπο.

- Οφείλουμε, πρώτα απ’όλα, να δούμε όλο το φάσμα της γνώσης. Όλους τους ηθικούς κώδικες, κανόνες, όλες τις απόψεις, τις θεωρίες, τις φιλοσοφίες. Πρέπει, δηλαδή, ο φακός μας να είναι στη μέγιστη δυνατή απόσταση από τον τοίχο, ώστε να φωτίζονται όσο το δυνατόν περισσότερα σημεία του τοίχου γίνεται. Είναι λάθος να φωτίσουμε μόνο μία συγκεκριμένη περιοχή του τοίχου, αφού τότε ακολουθούμε μία συγκεκριμένη ιδεολογία (μία συγκεκριμένη θρησκεία ή πολιτική ιδεολογία), χωρίς να μπορούμε να πούμε πως ελεύθερα την επιλέξαμε, μιας και δεν είδαμε τι υπάρχει πέρα από αυτή.

- Πρέπει να παραδεχτούμε το αναμφισβήτητο γεγονός πως δεν υπάρχει μόνο μία αλήθεια και το ίδιο ισχύει και όσον αφορά τους ηθικούς κανόνες. Το τι θεωρώ εγώ καλό, μπορεί κάποιος άλλος να το θεωρεί κακό και το αντίστροφο. Η αλήθεια είναι σαν την άμμο που την παρασέρνει ο αέρας. Η άμμος από μόνη της είναι στερεή, ο αέρας αέριο, αλλά ο συνδυασμός τους δημιουργεί ένα καινούργιο, ας πούμε, υλικό, που είναι ρευστό. Η αλήθεια είναι ρευστή. Ο κόσμος δεν είναι άσπρος, ούτε μαύρος. Η αλήθεια είναι γκρι. Έτσι, λοιπόν, δεν είναι ανάγκη να βρούμε σε όλα τα άτομα το ίδιο ηθικό οικοδόμημα. Επειδή, όμως, η αλήθεια είναι ρευστό σώμα, μπορεί το ηθικό οικοδόμημα (αν και ισχυρό όταν δημιουργηθεί) να μεταποιηθεί.

- Αφού, τώρα, βλέπουμε ένα φάσμα κινούμενης άμμου πρέπει να αρχίσουμε να συλλέγουμε τι κομμάτια θέλουμε να μας αντιπροσωπεύσουν στην ζωή μας. Το καλύτερο αποτέλεσμα θα έρθει αν δημιουργήσουμε ένα ψηφιδωτό ιδεολογιών που συνδέονται μεταξύ τους με κατάλληλες γέφυρες. Δηλαδή, μπορούμε να πάρουμε έναν χριστιανικό κανόνα κι έναν κανόνα του βουδισμού, μία φιλοσοφία ενός αρχαίου Έλληνα φιλόσοφου κι έναν ηθικό κανόνα μιας άλλης προσωπικότητας και να τα συνδυάσουμε. Μου φαίνεται, ωστόσο, αδύνατο να συνδυαστούν τρόποι σκέψεις εντελώς συμμετρικοί μεταξύ τους. Αν σέβομαι την ανθρώπινη ζωή και θεωρώ πως δεν έχω δικαίωμα να την αφαιρέσω δεν μπορώ να το συνδυάσω με κανιβαλιστικές αντιλήψεις.

Εδώ τώρα μπαίνει το ερώτημα: «Αφού η αλήθεια είναι ρευστή πως ο καθένας μας θα ξέρει τι τον αντιπροσωπεύει και τι κανόνα ηθικής να ακολουθήσει αν δεν έχει είδη ένα σύστημα αξιών ως σημείο αναφοράς;» Εδώ, είτε θα πρέπει να δεχτούμε πως η συμπεριφορά ενός ανθρώπου είναι απολύτως έμφυτη και καθορίζεται αποκλειστικά από τα γονίδια, οπότε ο καθένας δημιουργεί κανόνες για να υπηρετεί αυτό που είναι είτε πως υπάρχει τάση για εκδήλωση ορισμένων τρόπων συμπεριφοράς, οι οποίοι μπορούν να καλλιεργηθούν ή να ατροφήσουν ανάλογα με τους τρόπους συμπεριφοράς που επέβαλε ο κοινωνικός περίγυρος σε κάθε άτομο. Στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή, δεν θα σέβομαι ποτέ κανέναν, επειδή έτσι γεννήθηκα και στην δεύτερη έχω την τάση να μην συμβιβάζομαι, αλλά μπορεί από μικρός να έμαθα να σέβομαι τους άλλους ή όχι.
Στην πρώτη περίπτωση βλέπουμε πως είναι εύκολο να εξηγήσουμε πως θα κάνουμε την επιλογή των κανόνων ηθικής. Απλά διαλέγουμε αυτούς που μας εκφράζουν. Στην δεύτερη περίπτωση; Στην δεύτερη περίπτωση είναι πιστεύω συνδυασμός. Μπορεί να μας εκφράζει ο σεβασμός στο διαφορετικό και να επιλέξουμε έναν τέτοιο κανόνα για να ακολουθήσουμε, αλλά επίσης θα πρέπει να δεχτούμε πως μας έχει επιβληθεί είδη ένα σώμα ηθικών κανόνων μέσω της κοινωνικοποίησης και σύμφωνα με αυτό (το σημείο αναφοράς μας) θα κάνουμε την επιλογή. Επειδή όμως μία επιλογή κανόνων ηθικής που στηρίζεται σε προϋπάρχοντες κανόνες είναι μία στείρα διαδικασία, καθώς, κατά κύριο λόγο, διαιωνίζει τις προηγούμενες μας αντιλήψεις είναι απαραίτητο όχι μόνο να έχουμε μπροστά όλο το φάσμα των γνώσεων (πρώτο βήμα), αλλά και να έχουμε αναπτύξει κριτική ικανότητα. Κάτι που μας οδηγεί στο τέταρτο βήμα.

- Είναι αναγκαία η ανάπτυξη κριτικής ικανότητας. Μόνο αν και όταν μπορούμε να κρίνουμε, τόσο τους κανόνες που προσφέρονται για επιλογή, όσο κι εκείνους που πιθανόν ακολουθούμε αυτή τη στιγμή (αυτοκριτική) θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ένα υγιές σώμα ηθικών κανόνων που αν το ακολουθούμε θα είμαστε εσωτερικά ελεύθεροι, αφού δεν θα αισθανόμαστε πως προδίδουμε τον εαυτό μας. Παιδεία, επομένως και πάλι παιδεία.


Εδώ πρέπει αν τονιστεί ξανά πως τα παραπάνω βήματα είναι προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός υγιούς συστήματος αξιών. Αν ακολουθούμε μονόπλευρα μία ιδεολογία ή αν μας έχουν επιβάλει κανόνες που δεν συμφωνούμε μαζί τους κι έχουμε συμβιβαστεί (ή δεν θα έπρεπε να συμφωνούμε, αλλά το κάνουμε λόγω έλλειψης γνώσης, δηλαδή δεν ακολουθήσαμε το πρώτο βήμα) τότε ναι μεν μπορεί να αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας, αλλά δεν είμαστε εσωτερικά ελεύθεροι.

Επειδή, λοιπόν βλέπουμε πως μπορεί να υπάρχουν διάφορες περιπτώσεις ανθρώπων που ακολουθούν ή όχι ένα ηθικό οικοδόμημα καλό είναι να καταγράψουμε τις βασικές κατηγορίες. Φυσικά, επειδή είναι οι βασικές μερικά άτομα δεν εντάσσονται σε αυτές ή εντάσσονται μερικά σε αυτές.

- Άνθρωπος που τον βλέπει κανείς και λέει πως είναι αποτυχημένος. Ο ναρκομανής, ο αλκοολικός. Αυτός ο άνθρωπος ίσως έχει ένα σώμα ηθικών κανόνων και δεν το ακολουθεί. Ίσως, όμως, η αποκλίνουσα συμπεριφορά του να υπακούει σε ένα σύστημα ηθικών κανόνων που ο ίδιος έχει δημιουργήσει, αλλά δεν είναι υγιές, μιας και δεν είναι ελεύθερος, αφού εξαρτάται από το ποτό ή τα ναρκωτικά.
- Άνθρωπος που έχει ένα σώμα ηθικών κανόνων που άλλοι του έχουν επιβάλει. Είναι η πιο συνηθισμένη περίπτωση. Όλοι μας ανήκουμε ή ανήκαμε σε αυτή την κατηγορία. Μπορεί πάλι στο σώμα ηθικών κανόνων να είναι καλό ή κακό. Σχεδόν πάντα όμως δεν είναι σύνθετο. Για παράδειγμα η ηθική μιας συγκεκριμένης θρησκείας.
- Άνθρωπος που ακολουθεί ένα σύστημα ηθικών κανόνων, σχεδόν έμφυτο. Ακόμα και να το δημιούργησε αργότερα στη ζωή του βασίστηκε καθαρά σε έμφυτες τάσεις, δηλαδή κληρονόμησε τον τρόπο συμπεριφοράς του. Προσωπικά δεν πιστεύω πως τα γονίδια καθορίζουν πλήρως τη συμπεριφορά μας, οπότε για μένα η κατηγορία αυτή θα μπορούσε και να μην υπάρχει. Όμως δημιουργεί έναν προβληματισμό που θα τον εκφράσω παρακάτω.
- Άνθρωπος που μηδένισε τη ζωή του ή μέρος αυτής. Αρχίζει από την αρχή και δημιουργεί ένα μωσαϊκό από κανόνες για να ακολουθήσει. Μπορεί και πάλι να είναι υγιές ή καταστρεπτικό. Η καλύτερη κατηγορία κατά τη γνώμη μου, ο πραγματικά ελεύθερος άνθρωπος.


Δημιουργούνται από τα παραπάνω όμως δυο προβληματισμοί. Απλά θα τους παραθέσω μιας και δεν έχω πάρει ακόμα συγκεκριμένη θέση:

Α) Η ρευστότητα της ίδιας της έννοιας της ελευθερίας και η βίωση της. Μιλώντας καθαρά για την εσωτερική ελευθερία. Αν εγώ έχω φτιάξει ένα υγιές σύστημα ηθικών κανόνων και το ακολουθώ νιώθω εσωτερικά ελεύθερος. Τα έχω καλά με τον εαυτό μου. Το ίδιο όμως νιώθει και ο άνθρωπος της πρώτης κατηγορίας στην περίπτωση που πίνει ή παίρνει ναρκωτικά επειδή ακολουθεί αυτό που πιστεύει πως είναι ηθικό. Αν τον συγκρίνουμε με εμένα εγώ είμαι «πιο» ελεύθερος από εκείνον, λόγω του υγιούς σώματος κανόνων. Αλλά από την αρχή η θεωρία αυτή δεν έκανε διάκριση για την ποιότητα του συστήματος ηθικής του καθενός. Άραγε είμαστε και οι δύο το ίδιο ελεύθεροι; Ή μήπως ένας από τους δύο είναι πιο ελεύθερος; Άραγε μπορεί να υπάρξει αρνητική έκφανση της εσωτερικής ελευθερίας; Κι αν υπάρχει μπορεί να ταυτιστεί με την ελευθεριότητα ή επειδή η καταστροφή του εαυτού μας δεν έχει υλικές επιπτώσεις σε άλλους (κάποιες φορές) δεν ταυτίζεται με εκείνη;

Β) Τα θεμέλια του σώματος ηθικών κανόνων. Μπορούν να είναι οποιαδήποτε; Ή είναι πάντοτε τα ένστικτα και οι ορμές μας που βιολογικά κληρονομήσαμε; Κι αν είναι αυτά πόσο ελεύθεροι είμαστε; Κάποιος που δαμάζει τις ορμές του και απέχει από το σεξ, θεωρείται πιο ελεύθερος από κάποιον που κάνει σεξ;


Αυτή ήταν η συγκεκριμένη θεωρία μου και μια ανάλυση της. Δεν θεωρώ πως είναι τίποτα σπουδαίο, ούτε κανάς φιλοσοφικός θησαυρός. Αλλά μου αρέσει να βγάζω θεωρίες. Αυτά.

Παρασκευή 29 Μαΐου 2009

Biology of a Simple Life (part 3)

Το φως της λάμπας του πορτατίφ τον τύφλωνε. Όμως ο δαιμόνιος ντεντέκτιβ, Pasteur δεν το έβαζε κάτω. Χρησιμοποιώντας όλες τις αρχαίες τεχνικές της ανάκρισης και απόσπασης πληροφοριών είχε αποφασίσει να βγάλει την αλήθεια από αυτό το βρομερό σκουλήκι του υποκόσμου.
- Θα ρωτήσω για τελευταία φορά, κύριε Wilkins, είστε μεγαλοεγληματίας;
- Θα σας απαντήσω για τελευταία φορά! Όχι!!!
- Ώστε θες να παίξουμε το παιχνίδι αλλιώς, ε; Ξέρεις ο φίλος μου ο κύριος Griffith λείπει αυτή τη στιγμή – προβλήματα στο σπίτι – και δυστυχώς για σένα είναι ο μόνος που μπορεί να με συγκρατήσει από το να χρησιμοποιήσω βασανιστικά μέσα για να μιλήσεις!
- Γιατί δεν με συνδέετε απλά με έναν ανιχνευτή ψεύδους να τελειώνουμε;
- Γιατί δεν έχουμε;
- Ολόκληρη αστυνομία δεν έχετε ανιχνευτή ψεύδους;
- Καλά είσαι τρελός, ξέρεις πόσο κοστίζει;
- Μα, σας λέω αλήθεια… δεν είμαι κακός, ούτε εγκληματίας!
- Μα φυσικά! Μόνο μία διάνοια σαν εσένα, νονέ της νύχτας, θα μπορούσε να παραστήσει τόσο τέλεια τον αθώο!
- Τι πρέπει να κάνω για να σας πείσω πως δεν είμαι εγκληματίας;
- Γιατί κάνεις την ζωή σου, δύσκολη, Wilkins; Αν τα παραδεχτείς όλα το δικαστήριο θα είναι πιο επιεικές μαζί σου. Γενικά αν συνεργαστείς μαζί μας…
- .. μα αυτό σας λέω, δεν έχω λόγο να συνεργαστώ μαζί σας!
- Το παίζεις σκληρός έτσι; Θα σπάσεις, όμως, κύριε Wilkins, θα σπάσεις… και ξέρεις γιατί;
- Γιατί;
- Γιατί είσαι ένοχος, Wilkins. Κι ο Θεός τιμωρεί τους ενόχους…
- Δεν πιστεύω στον Θεό…
- …

Ο Pasteur σήκωσε το τηλέφωνο του και πληκτρολόγησε έναν αριθμό.
«Έχουμε ένα πρόβλημα, κύριε διοικητά – δεν πιστεύει στον Θεό. Ναι, το ξέρω χαζό. Αλλά έχουμε πρόβλημα… ο Θεός σε αυτήν την υπόθεση δεν είναι με το μέρος μας»

- Γιατί χρειάζεστε τον Θεό να είναι με το μέρος σας;
- Μα νομίζεις μπορούμε μόνοι μας να καταφέρουμε τίποτα;


Όταν ο Pasteur κατάλαβε πως δεν θα μπορούσε να αποσπάσει τις πληροφορίες που θα αποδείκνυαν την ενοχή του Τζέικομπ και θα χάριζαν προαγωγή στον ίδιο, έστειλε τον άτυχο Βιολόγο σε ένα κελί για να περάσει τη νύχτα.

Το κελί ήταν όπως ένα οποιοδήποτε κελί φυλακής. Μικρό, σκοτεινό, βρόμικο, γεμάτο υγρασία και με μία αφίσα την Ρίτα Χέιγουρθ κολλημένη στον τοίχο. Υπήρχαν δύο πάγκοι. Στον έναν καθόταν ο Τζέικομπ. Στο άλλο ένας άλλος άνθρωπος.
- Πως σε λένε, ρώτησε με βαριά φωνή ο άλλος άνθρωπος.
Ο Τζέικομπ δεν απάντησε. Ήταν αρκετά μεγάλος και είχε δει αρκετές ταινίες με φυλακές για να απαντήσει. Όλα ξεκινούσαν από το πώς λέγεται ο συγκρατούμενος. Όλα τελείωναν με το να παραδέχεται πως ήταν ο καλύτερος που είχε ποτέ.
- Α, κατάλαβα, είσαι αθώος. Οι αθώοι δεν μιλάνε. Οι εγκληματίες μιλάνε. Νομίζουν πως κάποιοι είναι, πως κάτι έκαναν. Όσο τρομερότερο το έγκλημα, τόσο δυνατότερα μιλάνε. Άσχετα αν θα φυλάν την κατουρημένη ποδιά του δικαστή να τους αθωώσει στο δικαστήριο.
Ο άλλος άνθρωπος έπιασε μία εφημερίδα που ήταν δίπλα του και άρχισε να διαβάζει. Ο Τζέικομπ πάλεψε με την περιέργεια του κι έχασε:
- Επιτρέπονται οι εφημερίδες;
- Μπαινοβγάινω συχνά, με ξέρουν.
- … τι διαβάζεις;
- Πολιτικά. Έχουμε εκλογές σε λίγο καιρό. Τι ψηφίζεις;
- Οικολόγους Πράσινους.
- Πιστεύεις κι εσύ πως ο μόνος τους στόχος είναι να σώσουν τον πλανήτη;
- Όχι, απλά είναι το κοντινότερο σε πολιτική που καταλαβαίνω. Είμαι Βιολόγος. Ξέρω από Οικολογία. Εσύ τι ψηφίζεις;
- Ένα από τα μεγάλα.
- Οπαδός;
- Μαλάκας.
- Ξέρεις τι θα με κάνουν αύριο;
- Πως σε λένε, φίλε;
- Τζέικομπ
- Εμένα Eric. Λοιπόν, Τζέικομπ.. ή θα πρέπει να ομολογήσεις την ενοχή σου και στην χαρίσουν ή θα πρέπει να πας κανονική φυλακή
- Μα είμαι αθώος!
- Δεν έχει σημασία. Είμαι σίγουρος σε έχουν βγάλε είδη στα κανάλια.
- Η καριέρα μου καταστράφηκε…
- Ναι, δεν είναι παράξενο να είσαι αθώος, να μην έχει φταίξει κυριολεκτικά σε τίποτα κι όμως να πρέπει να πληρώνεις τα λάθη, την απροσεξία και την ασυδοσία τους; Να είσαι το πρόβατο ανάμεσα στους λύκους και να τιμωρούν εσένα; Και να σου λένε πως έχεις ευκαιρία να διαμορφώσεις το μέλλον σου όπως θες, ενώ ό,τι και να κάνεις πάλι θα πάρουν εκείνοι τις αποφάσεις σου για σένα, που δεν θα συμφέρουν εσένα, και θα σε ξαναστείλουν μέσα;
- Όχι.
- Πως όχι;!
- Είναι φυσιολογικό.
- Είναι απάνθρωπο.
- Δεν με νοιάζει. Και να με νοιάζει δηλαδή. Είμαστε σε ένα κελί εγώ, εσύ και η Ρίτα Χέιγουορθ. Δεν υπάρχει ελπίδα για αλλαγή.
Ο άλλος άνθρωπος χαμογέλασε, σηκώθηκε και πλησίασε την αφίσα. Άπλωσε το χέρι του και την έσκισε φανερώνοντας ένα μυστικό πέρασμα.
- Θα έρθεις;
- Να δραπετεύσω; Μα θα… αχχ… έχει είδη καταστραφεί η ζωή μου… εντάξει θα έρθω.
- Πάμε λοιπόν!
- Eric;
- Ναι;
- Ήσουν ο καλύτερος συγκρατούμενος που είχα ποτέ.

Κυριακή 12 Απριλίου 2009

Biology of a Simple Life (part 2)

- Με συγχωρείτε είστε καλά, ρώτησε αμήχανα ο Τζέικομπ την κυρία μπροστά του.
- Θα μπορούσα να ήμουν και καλύτερα, απάντησε εκείνη τρίβοντας το κεφάλι της. Μα καλά δεν βλέπεις μπροστά σου άνθρωπε;
- Εεεε… και πάλι λυπάμαι… έφευγα…
- Τζέικομπ! Πως τολμάς και αφήνεις έτσι μια δεσποινίδα σαν κι αυτή;, φώναξε
ο Ζακ. Ζακ (της φιλάει το χέρι) καταγοητευμένος…

Ο Τζέικομπ δεν μίλησε. Απλά έφυγε από το μπαρ και κίνησε προς το σπίτι του. Ήταν το χειρότερο μεσημέρι Παρασκευής της ζωής του και το μόνο που ήθελε ήταν να ξαπλώσει στον καναπέ του σαλονιού του και να δει τηλεόραση. Ναι, με την τηλεόραση θα περνούσε ευχάριστα η ώρα. Αν και ο Τζέικομπ είχε παρατηρήσει πως η τηλεόραση είναι σαν το ποτό. Είναι ωραία και σε κάνει να ξεχνάς, την ώρα που την βλέπεις, αλλά όταν τελειώσεις αισθάνεσαι χάλια. Ας ήταν όμως. Σήμερα είχε ωραίες ταινίες το πρόγραμμα.


Πίσω στο μπαρ οι δύο δαιμόνιοι ντέντεκτιβ παρακολουθούσαν ένα ύποπτο ζευγάρι.

- Ο κατσουφιασμένος έφυγε, Pasteur. Θα πρέπει να πήγε να κάνει καμιά βρομοδουλειά. Ίσως ξέπλυμα βρώμικο χρήματος…
- … ή δολοφονία…
- … ή να κλέψει από το παγκάρι εκκλησίας…
- … ή να ληστέψει καμιά τράπεζα…
- Σοβαρέψου Pasteur. Τι την θέλει ο μεγαλομαφιόζος την ληστεία τράπεζας;
- Ώστε είναι τόσο μεγάλος και τρανός ε;
- Μα δεν είδες την αντίδραση του όταν έπεσε πάνω στην γυναίκα; Έμεινε ακίνητος και αδιάφορος. Σωστός μαφιόζος…
- …εγκληματίας…
- …άρχοντας του σκότους…
- …δολοφόνος…
- Σκάσε Pasteur!


Ο Τζέικομπ εντωμεταξύ πέρασε μερικά στενά σοκάκια, την πλατεία με το μεγάλο δέντρο και έφτασε εκεί που κανονικά θα έπρεπε να βρισκόταν το σπίτι του, μια ωραία μονοκατοικία με αρκετά μεγάλο κήπο. Μόνο που στη θέση του βρήκε ένα τσούρμο νέους και νέες με πανό, να φωνάζουν συνθήματα κι ένα τανκ έξω από την αυλόπορτα να απειλεί να μπει μέσα και να γκρεμίσει το σπίτι μαζί με τους νέους.
Πλησίασε γρήγορα και ρώτησε συγχυσμένος.
- Τι γίνετε εδώ πέρα; Γιατί είστε στο σπίτι μου;
- Γρήγορα κύριε καθηγητά ελάτε μέσα, του είπαν μερικοί νεαροί και τον τράβηξαν μέσα.
- Πολ Λεβίνσκι; Αντριαν Πέρι; Τι κάνετε εσείς εδώ;!
- Είμαστε μέλη του αγωνιστικού φοιτητικού κινήματος κύριε καθηγητά! Παλεύουμε για το δίκιο και την ελευθερία!
- Και το σπίτι μου;
- Το σπίτι σας έγινε καταφύγιο των αγωνιστών φοιτητών, κύριε καθηγητά! Θα πρέπει να είστε περήφανος που έχετε ένα σπίτι που σε λίγο μπορεί να γκρεμιστεί από αυτό το τανκ και…
- …ΓΙΑΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΔΙΑΔΗΛΩΝΕΤΕ;
- Για την ελευθερία και το δικαιώματά μας!
- Μα το σπίτι μου…
- Μην το βλέπετε έτσι κύριε καθηγητά. Το σπίτι δεν ανήκει σε εσάς, αλλά στο λαό. Και ο λαός πρέπει να είναι ο κυρίαρχος του κόσμου, όχι μόνο στα χαρτιά μα και στην πράξη!
- Μα ζούμε σε μία καπιταλιστική κοινωνία Λεβίνσκι!
- Ακριβώς, κύριε καθηγητά! Γι’αυτό παλεύουμε ώστε να ανατρέψουμε το καθεστώς αυτό της παρακμής και μέσα από τις φλόγες να αναστηθεί ο μαρμαρωμένος βασιλιάς του κουμμουνισμού…
- …άσε με να μαντέψω… ο υπαρκτός σοσιαλισμός;
- Ναι! Μα εσείς είστε γεννημένος αριστερός! Βλέπετε η καπιταλιστική αυτή κοινωνία στηρίζεται στην κατανάλωση και στα υλικά αγαθά. Η απεξάρτηση από αυτά θα δώσει ένα μήνυμα σε όλες τις πολυεθνικές εταιρίες πως πλέον ο κόσμος δεν χρειάζεται τα αγαθά του!
- Μα εγώ χρειάζομαι το σπίτι μου…
- Όχι όμως και ο κόσμος, κύριε καθηγητά! Εξάλλου ποιος νομίζετε ότι είστε;!
- Εκείνος που δεν θα σε περάσει στο μάθημα αν μου γκρεμίσετε το σπίτι.
- ΟΠΟΙΟΣ ΠΕΙΡΑΞΕΙ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΜΟΥ ΘΑ ΕΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΑΖΙ ΜΟΥ!
- Δεν ήξερα πως υπάρχει πρώτο ενικό στον συλλογικό αγώνα…
- Δεν ξέρω από γραμματικές, γλώσσες, ιστορίες και φιλοσοφίες. Εγώ στο βιολογικό σπουδάζω!

Και κάπου εκεί ήταν που ο Τζέικομπ κατάλαβε δύο πράγματα. Ναι, οι πολυεθνικές εταιρίες έχουν κάνει καλά την δουλειά τους κι έχουν αλλοτριώσει την κοινωνία σε μία καταναλωτική κόλαση, σε σημείο μάλιστα που και ο αγώνας για την ελευθερία και τα δικαιώματα να αποτελείται από μονόπλευρες προσωπικότητες που διαλαλούν αυτά που άκουσαν στην κερδοσκοπική κατευθυνόμενη τηλεόραση ή στα κερδοσκοπικά κατευθυνόμενα εκδομένα βιβλία. Ναι, δεν τον ένοιαζε. Και δεν ήξερε τι ήταν χειρότερο από αυτά τα δύο. Αν και βρήκε την απάντηση κοιτώντας το τανκ μπροστά από την αυλόπορτα του σπιτιού του.


Οι φοιτητές είναι άνθρωποι σαν όλους του άλλους και ο οργανισμός τους επιτελεί τις ίδιες λειτουργίες όπως ο οργανισμός όλων των άλλων ανθρώπων. Αν και ο ήρωας μας είχε παρατηρήσει ότι οι φοιτητές χαρακτηρίζονταν από μια παρορμητικότατα και ό,τι κι αν έκαναν το έκαναν πρόχειρα. «Στο τέλος θα μας πουν πως μπορούν να ρίξουν και κυβερνήσεις…», σκέφτηκε και κούνησε το κεφάλι του.
Βλέποντας του όλους εκεί έξω κατάλαβε πως το πιο απλό πράγμα που μπορούσε να κάνει είναι ή να τους κοιτάει σαν χαζός ή να κοιτάει σαν χαζός τηλεόραση. Άνοιξε επομένως την πόρτα του σπιτιού του και κάθισε αμέσως στον καναπέ του σαλονιού του. Δεν πρόλαβε όμως να πάρει στα χέρια του το τηλεκοντρόλ όταν ξαφνικά χτύπησε το ασύρματο τηλέφωνο:
- Ποιος είναι;, ρώτησε βαριεστημένα και φανερά ενοχλημένος
- Έλα, Τζείκομπ, εγώ ο Ζακ είμαι. Θέλω απλά να σου πω πως κατευθύνονται προς το σπίτι σου κάμποσα περιπολικά και μερικά ελικόπερα…
- Θα πρέπει να είναι αστυνομικοί που θα καταστείλουν την διαδήλωση. Θα κατάλαβε ο στρατός πως το τανκς είναι υπερβολικό μέτρο και θα σεβαστούν το σπίτι μου και…

Ακούστηκε μία δυνατή βροντή, σίδηρο που πέφτει και φωνές ανθρώπων. Ο Τζέικομπ πετάχτηκε από τον καναπέ του και με το τηλέφωνο στα χέρια έτρεξε στο κοντινότερο παράθυρο. Το τανκς είχε διαλύσει τα κάγκελα του σπιτιού του και είχε μπει μέσα στην αυλή του.
- Κι ας πούμε πως δεν έχει έρθει η αστυνομία να σταματήσει την εξέγερση που γίνεται έξω από το σπίτι μου… τότε γιατί έρχεται;
- Γίνεται εξέγερση έξω από το σπίτι σου;
- Επαναστατικό φοιτητικό κίνημα βασικά…όλα τα ίδια είναι.
- Ε, όχι όλα τα ίδια κάτσε….
- Και τα δύο καταστρέφουν δημόσιες και ιδιωτικές απ’ότι φαίνεται περιουσίες… (ανοίγοντας το παράθυρο) ΛΕΒΙΝΣΚΙ! ΘΑ ΜΕΙΝΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΞΑΜΗΝΟ!
- Τέλος πάντων…καλύτερα να φεύγεις από εκεί…
- Μα γιατί; Και να έρθουν οι αστυνομικοί τι θα μου κάνουν; Δεν είμαι κάποιος φοβερός και τρομερός εγκληματίας, ούτε…
- Εμένα και την κοπέλα από το μπαρ άρχισαν να μας κυνηγάν, επειδή λένε είμαστε φοβεροί και τρομεροί εγκληματίες κι εσύ ο αρχηγός μας…

Το κουδούνι της πόρτας του Τζείκομπ χτύπησε μια φορά.

- Άκου, χτυπάει η πόρτα. Μάλλον αυτοί είναι. Θα πάω να ανοίξω και είμαι σίγουρος πως όλα θα πάνε καλά. Θα τα πούμε σε λίγο…

Ο Τζέικομπ, με το τηλέφωνο στα χέρια, άνοιξε την πόρτα με ένα χαμόγελο στα χείλη. Αυτό ήταν και το τελευταίο πράγμα που θυμάται. Όπως του είπαν αργότερα στο τμήμα δύο αστυνομικοί πετάχτηκαν και τον έριξαν στο πάτωμα. Ειδικοί κομάντος μπήκαν μέσα στο σπίτι του σπάζοντας τα παράθυρα και βλέποντας πως κρατάει ένα ασύρματο τηλέφωνο στα χέρια άρχισαν να τον πυροβολούν, επειδή νόμιζαν πως ήθελε να τους σκοτώσει με την ακτινοβολία του. «Τόσο πανούργος!», αναφώνησε ο αρχηγός των κομάντο, όταν έδειξε το τηλέφωνο στον αρχηγό της αστυνομίας εκείνο το απόγευμα.

Τρίτη 24 Μαρτίου 2009

Φανατικά ελεύθεροι

Πρόσφατα, πριν δυο εβδομάδες, τελείωσα το βιβλίο “God’s Delusion”, Η περί Θεού αυταπάτη στα ελληνικά, του εξελικτικού Βιολόγου, Richard Dawkins. Πραγματικά δεν ήξερα τι έψαχνα μέσα στο συγκεκριμένο βιβλίο. Ίσως κάποια απόδειξη πως δεν υπάρχει θεός, ίσως ένα στήριγμα για την εδραίωση της ιδέας μέσα μου πως η λογική είναι ύψιστο ανθρώπινο αγαθό και καθετί υπερφυσικό έχει μια εξήγηση, δηλαδή πως καθετί υπερφυσικό ήταν μία χαζομάρα και μισή.
Το βιβλίο δεν κατάφερε να πετύχει αυτό που εύχεται ο συγγραφέας στην αρχή, δηλαδή να με κάνει πέρα ως πέρα άθεο. Κατάφερε, όμως, να με κάνει να μην γνωρίζω τι πραγματικά συμβαίνει γύρω από το θέμα που αποκαλούμε θεό. Υπάρχει; Δεν υπάρχει; Κατάφερε ακόμη να με βοηθήσει να δω σφαιρικά το όλο ζήτημα κι όχι μέσα από την στενή τρύπα της θρησκείας που ακολουθούσα, ίσως και σε μεγάλο βαθμό καμιά φορά. Με βοήθησε να σκεφτώ λογικά και να προβληματιστώ πάνω σε αρκετά θέματα κι ανακρίβειες της Βίβλου, κάτι το οποίο, σαν φόβο μήπως εισέλθω σε μία απαγορευμένη περιοχή, δεν είχα δοκιμάσει στο παρελθόν.
Τελειώνοντας το βιβλίο άλλαξε η αντίληψη μου για το θείο. Τα πράγματα ήταν απλά Είτε δεν υπάρχει, είτε υπάρχει, αλλά δεν είναι αυτό που παρουσιάζεται ως μοναδική αλήθεια μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου που αποτελείται από διάφορα αποκόμματα και σωσμένα κείμενα άγνωστων συγγραφέων. Είναι κάτι άλλο, κάτι που πραγματικά μας αγαπά και δεν θέλει το κακό μας, δεν αποβλέπει στην τιμωρία μας. Κάτι το οποίο σέβεται τις διαφορετικές μας αντιλήψεις, καταλαβαίνει την συμπεριφορά μας και δεν μας καταδικάζει επειδή έτυχε να μας αναθρέψουν διαφορετικά οι γονείς μας κι ακολουθήσαμε κάποια άλλη θρησκεία ή παρακλάδι αυτής.
Το βιβλίο με ώθησε επίσης να έρθω σε επαφή με την θεωρία της εξέλιξης, κάτι που περιφρονούσα, χωρίς καν να έχω ασχοληθεί μαζί της. Μελετώντας τα γενικά χαρακτηριστικά της και έχοντας στα σκαριά είδη το βιβλίο «On the origins of species» του Κάρολου Δαρβίνου (θεώρησα καλό πως πριν προχωρήσω στις μεταγενέστερες μελέτες και στοιχεία που την υποστηρίζουν να την μελετήσω από την αρχή, πριν ακόμη την ανακάλυψη των γονιδίων) δεν μπορώ να μην δεχτώ πως βγάζει τεράστιο νόημα και η ζωή πιθανότατα έφτασε στο επίπεδο που είναι τώρα μέσα από την διαδικασία της φυσικής επιλογής.
Με λίγα λόγια ο Richard Dawkins με βοήθησε πολύ και τον θαυμάζω σαν επιστήμονα και σαν άνθρωπο που παρουσιάζει με στοιχεία και λογική επεξεργασία τα της περί της θρησκείας.
Δεν μπορώ να πω όμως το ίδιο και για τους οπαδούς του. Μια επίσκεψη στο site και στο forum του που καμιά φορά γράφει κι ο ίδιος βλέπουμε πως τα περισσότερα άτομα τον έχουν σαν είδωλο, σαν εικόνισμα! Όταν κάποιος πάει να διαφωνήσει με κάτι που έχει πει ή με κάποια στάση ή συμπεριφορά του, αμέσως σαν τα σκυλιά πέφτουν πάνω του οι φανατικοί οπαδοί του να τον ξεσκίσουν. Ακόμη, όταν θέλουν να υποστηρίξουν μία άποψη ή πιστεύω του επικαλούνται τον Dawkins.
Οι άθεοι, δηλαδή, έχουν στραφεί σε έναν θνητό, επίγειο Βρετανό θεό. Εκείνοι που ο Dawkins θέλει να σκέφτονται κριτικά, να αμφισβητούν, να χρησιμοποιούν την λογική και να μην αφήνουν πολικούς και ιδιαίτερα θρησκευτικούς ηγέτες να τους ετεροκατευθύνουν έχουν κλειδώσει κάθε διάθεση διαλόγου, κριτικής σκέψης και αντικειμενικότητας σε ένα βαθύ μπουντρούμι και «προσκυνούν» τον μεσσία του αθεϊσμού που ονομάζεται Dawkins. Μοιάζουν με άτομα που επιτέλους βρέθηκε κάποιος να υποστηρίξει με τεκμήρια κι επιχειρήματα τις απόψεις τους και τον έχρισαν βασιλιά κι αρχηγό τους.
Είναι όλοι οι οπαδοί του Dawkins έτσι; Ήθελε ο Dawkins να δημιουργήσει έναν στρατό πιστών-απίστων που δεν σέβονται τα πιστεύω των συνανθρώπων τους και κυριολεκτικά κοροϊδεύουν τον κάθε άνθρωπο που πιστεύει σε κάποιον θεό, έτοιμοι να μαρτυρήσουν στην ανίερη τζιχάντ που έχουν κηρύξει εναντίον των πιστών; Ελπίζω και θέλω να πιστεύω πως η απάντηση είναι όχι. Αλλά πολλοί οπαδοί του είναι, σημάδι αποηθικοποίησης, η οποία δεν προέρχεται από την αποξένωση προς την θρησκεία, αλλά από την αποξένωση προς τον ανθρωπισμό. Λέξη που οι περισσότεροι από αυτούς, είμαι σίγουρος, δεν ξέρουν τι σημαίνει.

Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009

Biology of a Simple Life (part 1)

Ο Τζεικομπ ήταν ένας απλός άνθρωπος. Δούλευε σαν απλός βιολόγος στο πανεπιστήμιο της πόλης του κι έπαιρνε έναν απλό μισθό. Ζούσε σε ένα απλό σπίτι, μόνος εδώ και χρόνια και απαρτιζόταν μερικές φορές από απλά έναν φίλο, τον Ζακ.
Δεν είχε οικογένεια, κατοικίδια και πολλές συναναστροφές με ανθρώπους. Ζούσε βλέπετε μία απλή ζωή.
Του Τζεικομπ του άρεσαν πάντα τα απλά πράγματα ενώ απέφευγε τα πολύπλοκα. Η βιολογία του φάνηκε απλή σαν επιστήμη, όπως και η δουλειά του καθηγητή. Από την άλλη οι άνθρωποι, με εξαίρεση τον φίλο του, του φαίνονταν πολύπλοκοι. Συνεπώς τους έτρεμε!
Τέλος ο Τζέικομπ φοβόταν το διαφορετικό. Το καθημερινό γίνεται μια απλή ρουτίνα, ενώ η φυσική του είχε μάθει πως το άγνωστο και τυχαίο είναι χαώδες και το χαώδες όπως και να το κάνουμε είναι αρκετά πολύπλοκο. Όχι, ο Τζεικομπ δεν ήταν καταθλιπτικός. Ήξερε πως έπρεπε να αλλάξει, αλλά συνειδητά δεν έκανε τίποτα για αυτό.
Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα ήταν πραγματικά δύσκολα για τον Τζέικομπ. Ο φίλος του ο Ζακ, λάτρης της περιπέτειας και του ωραίου φύλου τον είχε αναγκάσει να βγει μαζί του έξω σε ένα μπαρ της πόλης. Τον Ζακ βλέπετε το μόνο που μπορεί να τον περιγράψει είναι η λέξη «ζωντάνια» και ο Τζέικομπ ξέροντας από βιολογία και από ζωντανούς οργανισμούς βρήκε σε αυτόν τον τόσο πολύπλοκο άνθρωπο κάτι πολύ απλό. Πλέον όμως ο Ζακ είχε σπάσει το φράγμα της απλότητας και οδήγησε τον συντηρητικό όπως τον αποκαλούσε φίλο του σε μια απρόβλεπτη βόλτα σε ένα μπαρ.
Και όπως ξέρετε καλά κι εσείς αλλά κι εγώ ένα μπαρ αλλάζει συνήθως την ζωή ενός ανθρώπου σε μια ιστορία. Γιατί σχεδόν όλες οι ιστορίες έτσι αρχίζουν. Με ένα μπαρ και μια γυναίκα…


Το μπαρ ήταν γεμάτο κόσμο, όπως κάθε Παρασκευή μεσημέρι. Κοντοί, ψηλοί, αδύνατοι και χοντροί, άνθρωποι που έπιναν το ποτό τους ήσυχα, άνθρωποι που γελούσαν ή έκαναν σαματά. Ο Ζακ έδειχνε να το διασκεδάζει, ο Τζείκομπ πάλι ρουφούσε κατσουφιασμένος και νευρικά τον χυμό πορτοκάλι με το καλαμάκι του.
- Έλα Τζέικομπ, διασκέδασε! Χάρη σου έκανα που σε έβγαλα έξω να διασκεδάσεις!
- Ρουυυυφ (ήχος από καλαμάκι) αλήθεια;! Νομίζεις πως το βρίσκω πολύ διασκεδαστικό να κάθομαι σε ένα μέρος με χίλιους δυο αποτυχημένους ανθρώπους που πίνουν τον πόνο και την χαρά τους στο αλκοόλ;!
- Τζέικομπ, άκου. Είναι κρίμα από τον Θεό να κάθεσαι μέσα και να μην επικοινωνείς με τους γύρω σου!
- Δεν πιστεύω στον Θεό! Είναι τρελό να πιστεύεις πως όλα δημιουργήθηκαν από κάποιον παπλιάκο που είχε κέφια.
- Καταρχάς αγγίζεις μία ανθρωποκεντρική προσέγγιση του Θεού. Και δεύτερον το βρίσκω επίσης τρελό να δημιουργήθηκαν όλα στην τύχη.
- Τελικά είμαστε όλοι τρελοί…
- Είναι στην φύση του ανθρώπου να είναι κοινωνικός Τζέικομπ! Είναι ο βασικός του ρόλος!
- Ο βασικός ρόλος όλων των ειδών είναι η επιβίωση και η αναπαραγωγή.
- Και δεν βλέπω να πετυχαίνεις πολλά στο δεύτερο…
- …κι αν κάτσω λίγο παραπάνω εδώ μέσα δεν νομίζω να καταφέρω τίποτα και στο πρώτο!

Λίγο πιο πέρα σε μία άλλη γωνιά του μπαρ κάθονταν δύο δαιμόνιοι ντεντέκτιβ, άνθρωποι που καταπατούν το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής, για να προστατέψουν όλα τα υπόλοιπα, δεινοί επαγγελματίες, η ενσάρκωση του ίδιου του νόμου!
- Κάθονται στον πάγκο και συζητάνε Pasteur! Κι αυτό είναι ύποπτο… πολύ ύποπτο…
- Απλά συζητάνε Griffith. Δεν μου φαίνεται να υπάρχει κάτι ύποπτο σε αυτό!
- Είναι επαγγελματίες γι’αυτό. Κοίτα τον κατσουφιασμένο πως ρουφάει με το καλαμάκι!
- Πως;
- Είσαι κεφάλας Pasteur; Ρουφάει ύποπτα… πολύ ύποπτα…
- Λες να είναι καμιά μυστική κωδική γλώσσα με την οποία επικοινωνεί με τον φίλο του;
- Το πιθανότερο. Κοίτα τον! Είναι κατσουφιασμένος, φοράει κουστούμι, δεν πιάνει κουβέντα με τους άλλους… νομίζω πως έχουμε να κάνουμε με μια εγκληματική ιδιοφυία!
- Θεέ και Κύριε! Πρέπει να ειδοποιήσουμε αμέσως το αρχηγείο! Πιάσαμε λαυράκι τελικά, Griffith.
- Ολόκληρο σολομό, Pasteur, ολόκληρο σολομό!...


Κοντά στον πάγκο η συζήτηση του Τζέικομπ και του Ζακ συνεχιζόταν.
- Γιατί, αφού θεωρείς τους ανθρώπους πολύπλοκους με έχεις φίλο τότε;!
- Επειδή σε λένε στο επίθετο Μονό;…
- Αχ, Τζέικομπ δεν σε πιστεύω! Η ζωή δεν είναι μόνο βιβλία και γνώσεις βιολογίας! Την ζωή πρέπει να την ζεις! Ακόμα και σε αίρεση που αυτομαστιγώνεσαι να ανήκεις, πάλι την ζωή σου την ζεις! Όχι ευχάριστα, αλλά την ζεις!
- Κοίτα Ζακ, ευχαριστώ για τον ενδιαφέρον, αλλά δεν είμαι σε θέση να ζήσω την ζωή μου αυτή τη στιγμή. Καλύτερα να πάω σπίτι…

Κι έτσι πως έκανε να φύγει πέφτει πάνω σε μία γυναίκα. Κι αν οι άνθρωποι γενικά ήταν πολύπλοκοι τότε οι γυναίκες «απλά» δεν υπήρχαν στην κοσμοθεωρία του Τζέικομπ.